CIA với phi vụ câu trộm trực thăng Liên Xô ở châu Phi

Rạng sáng 12.6.1987, hai trực thăng Chinook CH-47 của Lục quân Mỹ đã đột nhập một căn cứ trên đất Chad giáp Libya, câu trộm một trực thăng chiến đấu Mi-25 (do Liên Xô chế tạo) của Libya đậu tại đây để phục vụ kế hoạch của CIA.


Thực hiện phi vụ liều mạng này là nhóm đặc nhiệm của Trung đoàn hàng không đặc nhiệm số 160, còn gọi là Night Stalkers (Những kẻ theo dõi đêm), theo trang tin Tactical Air Network (Mỹ).

Vào những năm 1980, Mỹ và phương Tây rất quan tâm loại trực thăng vũ trang Mi-25, phiên bản xuất khẩu của trực thăng chiến đấu và chở quân Mi-24 của Liên Xô. Một chiếc Mi-24 vừa chở được 8 lính đặc nhiệm vừa có thể khai hoả hỗ trợ từ trên không với dàn vũ khí hùng hậu.

Lúc đó Liên Xô có quan hệ hữu nghị với một số nước châu Phi, trong đó có Libya nhận được nhiều loại vũ khí của Liên Xô từ tiêm kích MiG, Sukhoi và cả trực thăng vũ trang Mil Mi-25 Hind-D, phiên bản xuất khẩu của Mi-24 Hind.

Mi-24 có hai phi công, tương tự trực thăng vũ trang AH-1 Cobra của Mỹ sử dụng trong chiến tranh Việt Nam, nhưng to lớn hơn và vũ trang hùng hậu cũng như chở được lính. Loại UH-1 Huey của Mỹ chỉ dùng chở quân chứ ít khi dùng để chiến đấu, nên vũ khí chủ yếu là súng máy gắn 2 bên cửa, chủ yếu phòng thủ hơn là tấn công.

Nay với Mi-24 xuất hiện cuối những năm 1970, CIA và tình báo Anh rất muốn có được 1 chiếc Mi-24 để tìm hiểu cấu tạo, lớp vỏ giáp cũng như các tính năng khác, nhằm xem xét việc có nên chế tạo một loại tương tự hay không.

Cơ hội đã đến khi tình báo Mỹ biết được có 1 chiếc Mi-25 của Libya đậu tại một căn cứ trên đất Chad sát biên giới Libya vào năm 1987.

Lúc đó quân nổi dậy Chad được Libya hậu thuẫn đã chiến đấu một thời gian dài với quân chính phủ, và quân đội Libya còn can thiệp vào cuộc chiến này. Khi quân đội Chad đẩy lùi quân Libya khỏi biên giới vào năm 1987, quân Libya còn kẹt lại một số vũ khí quý giá trên sa mạc Chad chưa đưa về nước như xe bọc thép, pháo, cùng 1 chiếc Mi-25 Hind-D trong tình trạng tốt tại một sân bay cũ ở Ouadi Doum.

CIA sau khi xác nhận có một chiếc trực thăng như vậy ở Ouadi Doum liền nhanh chóng lên kế hoạch đánh cắp nó.


Sau khi thương lượng với chính quyền Chad, CIA nhờ Bộ Quốc phòng Mỹ giúp đỡ việc đánh cắp trực thăng này. Một chiến dịch đặc biệt tên là Mount Hope III (Đỉnh hy vọng III) được tiến hành, cần các phi công dũng cảm và liều mạng, đó là Trung đoàn hàng không đặc nhiệm số 160 của Lục quân Mỹ.

Giai đoạn đầu mang tên Mount Hope II bắt đầu vào tháng 4.1987 tại sa mạc New Mexico, nơi có điều kiện khí hậu tương đối giống ở Chad, để đặc nhiệm Mỹ tập luyện. Các chiếc CH-47 Chinook của trung đoàn 160 được sửa đổi để chịu được trọng lượng của chiếc Mi-25 Hind-D, ước nặng từ 7,7 - 8 tấn và cồng kềnh. Các móc chịu lực cần thiết được gia cố, động cơ và bộ phận truyền động được kiểm tra và điều chỉnh, và vị trí tương đối lý tưởng của thân chiếc Mi-25 bên dưới chiếc Chinook cũng được xác định kỹ.

Nhóm Night Stalkers dùng Chinook câu một khung máy bay tương tự chiếc Mi-25 và tập câu đi câu lại nhiều lần, kể cả hai lần tiếp dầu trên không. CIA và Lầu Năm Góc sau khi quan sát đã quyết định cho tiến hành chiến dịch thực sự.

Ngày 21.5.1987, Tổng thống Mỹ cho phép tiến hành chiến dịch Mount Hope III. Nhóm Night Stalkers mang 2 chiếc Chinook lên 1 chiếc máy bay vận tải C-5 Galaxy bay đến Đức, sau đó bay sang sân bay Ndjamena phía nam Cộng hoà Chad ngày 10.6.1987. Lục quân Mỹ đã triển khai 2 nhóm trinh sát tại đây hơn 2 tuần trước để tránh con mắt của đối phương. Chính phủ Pháp hỗ trợ chiến dịch với 1 phi đội tiêm kích Mirage F-1 và lính bảo vệ. Máy bay vận tải C-130 Hercules được điều đến để làm nhiệm vụ tiếp dầu trên không cho 2 chiếc Chinook.

Ngày 11.6, nhóm Night Stalkers tiến hành ngay nhiệm vụ, theo đó hai chiếc CH-47 bay một quãng đường dài 900 km trong đêm tối, cẩu chiếc Mi-25 ở Ouadi Doum và quay về trước rạng đông 12.6.

Lúc đó lính Libya vẫn còn ở tại khu vực này, dù đa phần đã bị quân chính phủ Chad đẩy lùi về bên kia biên giới. Vụ việc này có nhiều khả năng gây ra một cuộc đọ súng và bùng nổ một sự kiện quốc tế tiếp theo nếu Libya phát hiện Mỹ đang lấy trộm vũ khí của Libya ở sa mạc, dù chiếc Mi-25 đã bị bỏ rơi trong lãnh thổ có chủ quyền của Chad.

Chiếc Chinook đầu (gọi là Chalk 1) sau khi bay đến Ouadi Doum, tiếp cận nơi chiếc Mi-25 đang đậu ngoài trời và thả toán xuống chuẩn bị dây móc. Chiếc Chinook thứ 2 (Chalk 2) bay lượn bên trên và sau đó sà xuống để toán đặc nhiệm gắn dây buộc chiếc Mi-25 vào bụng máy bay. Sau đó Chalk 2 cẩu chiếc Mi-25 lên, bay về Ndjamena cùng Chalk 1. Quân Libya hoàn toàn không biết gì về những gì đã xảy ra cách nơi trú quân của họ chỉ vài km.

Chiếc Chalk 2 dừng 2 lần trên đường về để tiếp nhiên liệu, một lần tại sân bay của quân đoàn lê dương Pháp, mỗi nơi đều có máy bay C-130 của Không lực Mỹ chờ sẵn để tiếp dầu.

Khi tiếp dầu lần 2, một trận bão cát cao hơn 1,5 km xuất hiện và chiếc CH-47 cẩu chiếc Mi-25 chỉ còn 45 phút đến căn cứ. Cuối cùng chiếc Chalk 2 hạ cánh xuống Ndjamena ngay trước khi cơn bão cát tiến đến với tầm nhìn gần như bằng không. Chờ 20 phút cho trận bão cát chuyển qua nơi khác, nhóm Night Stalkers sau đó đưa 2 chiếc Chinook cùng chiến lợi phẩm Mi-25 vào trong khoang máy bay C-5 Galaxy, và 36 giờ sau chiếc C-5 đã hạ cánh xuống đất Mỹ.

Chiến dịch Mount Hope III đã hoàn tất thành công sau 67 giờ triển khai.