Chợ hải sản ở Vũ Hán có thực sự là 'ổ dịch' Covid-19 đầu tiên của thế giới?

“Đâu là nơi đầu tiên làm lây lan virus SARS-CoV-2 sang người?”, đây là một trong rất nhiều câu hỏi vẫn chưa có lời giải về đại dịch đang đe dọa toàn cầu Covid-19.

Trong công cuộc tìm kiếm câu trả lời, chợ Huanan, thành phố Vũ Hán, Trung Quốc được xem là có khả năng cao nhất, đặc biệt là khi những bệnh nhân Covid-19 đầu tiên được ghi nhận ở Vũ Hán, Trung Quốc hầu như đều có liên quan đến khu chợ hải sản này.

Tuy nhiên, đến gần đây, ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy sự mâu thuẫn trong việc kết luận chợ Huanan là nguồn lây lan đầu tiên của virus SARS-CoV-2.

Động vật hoang dã luôn sẵn có tại chợ Huanan.

Những trường hợp mắc Covid-19 đầu tiên được ghi nhận vào cuối tháng 12/2019, ở thành phố Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc (Trung Quốc). Tuy nhiên, cũng có nhiều thông tin cho rằng, bệnh nhân đầu tiên đã nhiễm virus SARS-CoV-2 từ tháng 11/2019. Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí khoa học “The Lancet” vào cuối tháng 1/2020 đã phát hiện, 41 bệnh nhân ở tỉnh Hồ Bắc đã phát triển bệnh viêm phổi, do một loại virus kì lạ, sau đó được định danh là SARS-CoV-2. Ít nhất 66% các ca bệnh này đã từng tới chợ hải sản Huanan, trong khoảng thời gian 1 đến vài tuần trước khi mắc bệnh.

Điều kiện vệ sinh, giết mổ ở khu chợ này cũng không được đảm bảo, trong khi mật độ người mua cao, cũng dẫn đến việc làm tăng khả năng lây nhiễm.

Chính vì những dữ kiện kể trên, chợ hải sản Huanan được xem là cái tên hàng đầu bị “kết án”. Mặc dù có tên là chợ hải sản nhưng ở Huanan còn bày bán rất nhiều loại động vật sống khác, đặc biệt là các loài thú rừng như: chồn hương, chim công, rái cá, lạc đà… Nhiều giả thiết cho rằng, chính những động vật hoang dã này là nguồn lây truyền virus SARS-CoV-2. Bên cạnh đó, điều kiện vệ sinh, giết mổ ở khu chợ này cũng không được đảm bảo, trong khi mật độ người mua cao, cũng dẫn đến việc làm tăng khả năng lây nhiễm.

Tuy nhiên, nghiên cứu đăng trên “The Lancet” cũng nói rằng, bệnh nhân đầu tiên mắc Covid-19 vào 1/12/2019 không hề có mối liên quan đến khu chợ hải sản này. “Bệnh nhân là một người đàn ông lớn tuổi mắc chứng Alzheimer sống xa khu chợ hải sản. Bên cạnh đó, vì bị bệnh nên ông ta về cơ bản cũng sẽ không đi ra ngoài” – BS Wu Wenjuan, đồng tác giả của nghiên cứu cho biết.

Bộ gen của virus SARS-CoV-2 sau khi được giải mã cũng cho thấy điều tương tự. Cụ thể, nghiên cứu đăng tải trên tạp chí “Nature” sau khi đi sâu vào các dữ liệu giải trình tự gen của các virus đã biết trong họ virus corona, bao gồm cả SARS-CoV-2, đã phát hiện ra rằng, có thể tồn tại một vòng luân chuyển không xác định được của virus trong cộng đồng dân cư trong nhiều tháng liền.

Điều này đồng nghĩa với việc, virus SARS-CoV-2 trên thực tế đã lây nhiễm cho con người trước khi chúng ta phát hiện được nhóm bệnh nhân đầu tiên ở thành phố Vũ Hán.

“Một ai đó bị nhiễm SARS-CoV-2 ở bên ngoài chợ Huanan, sau đó mang mầm bệnh này đến chợ và lây lan cho những người khác là 1 trong 3 kịch bản đã được xây dựng dựa trên những dữ liệu giải trình tự gen thu được” – Nhà tiến hóa học Kristian Andersen, tác giả nghiên cứu, phân tích – “Đây là giả thiết hoàn toàn hợp lý dựa trên những dữ liệu cũng như hiểu biết mà chúng tôi có được”.

Chợ hải sản Huanan hay một nơi nào khác, đâu mới thực sự là khởi nguồn của dịch bệnh này? Đây là câu hỏi mà chúng ta vẫn chưa có được đáp án. Chỉ duy nhất một điều vẫn nhận được sự thống nhất cao của giới khoa học trên thế giới, nơi đó vẫn sẽ nằm trong địa phận của tỉnh Hồ Bắc (Trung Quốc).

Minh Nhật (Theo Ilf Science)