Các nước láng giềng của Nga kỷ niệm Ngày Chiến thắng phát xít 9/5

Chiến thắng trước Đức Quốc xã trong chiến tranh thế giới thứ hai (1941-1945) được tôn vinh không chỉ ở Nga, mà ở cả các nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ. Sau 77 năm, nhiều nước vẫn tổ chức các hoạt động kỷ niệm Ngày Chiến thắng, dù hình thức có khác nhau.

Ở khu vực Trung Á, năm nay Kazakhstan quyết định không tổ chức lễ duyệt binh nhân Ngày Chiến thắng để tiết kiệm chi phí, nhưng vẫn sẽ có 50 hoạt động kỷ niệm, trong đó có diễu hành của "binh đoàn bất tử", mặc dù ở hình thức trực tuyến.

Lễ kỷ niệm Ngày chiến thắng ở Kazakhstan năm 2017. Ảnh: Astana Times.

Trong những năm chiến tranh, Kazakhstan đã gửi đến mặt trận khoảng 1,2 triệu người (cứ 4 người thì có 1 người tham gia) và mất khoảng 600.000 người. Ở Uzbekistan, gần 2 triệu người đã tham gia chiến tranh (khoảng 1/3 dân số), và 538.000 người đã không trở về nhà. Khoảng 290.000 người đã được huy động ở Tajikistan, 1/3 trong số họ đã hy sinh. Ở Tajikistan và Kazakhstan, ngày 9/5 được gọi là Ngày Chiến thắng, và ở Uzbekistan là Ngày Tưởng nhớ và Vinh danh.

Ở Kyrgyzstan, nơi đã gửi 363.000 người ra mặt trận (khoảng 23% dân số) và mất 100.000 người, Ngày Chiến thắng luôn là một trong những ngày lễ chính. Ngoại trừ do dịch Covid-19 trong các năm 2020-2021, nó thường xuyên được tổ chức với các lễ hội lớn và lễ diễu hành của binh đoàn Bất tử.

Kể từ năm 2020, chính quyền của Turkmenistan cũng đã tổ chức lễ kỷ niệm Ngày Chiến thắng bằng một cuộc diễu binh. Trong chiến tranh Vệ quốc vĩ đại, tổng cộng, theo nhiều nguồn khác nhau, từ 180.000-700.000 binh lính Turkmenistan đã chiến đấu trên các mặt trận, ít nhất 90 nghìn người đã hy sinh.

Ở khu vực Kavkaz, bất chấp thực tế là nhiều cuộc xung đột ở Nam Kavkaz thường xuyên biến thành các cuộc đụng độ vũ trang, Gruzia, Armenia và Azerbaijan vẫn thống nhất về thái độ đối với Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại.

Chẳng hạn, trái với yêu cầu của phe đối lập, chính quyền Gruzia từ chối chuyển kỷ niệm Ngày Chiến thắng từ 9/5 sang 8/5, mặc dù trong bối cảnh các sự kiện của năm 2008. Gruzia đã gửi khoảng 700.000 người tham chiến (1/5 dân số của nước này), hơn 300.000 đã hy sinh.

Azerbaijan, giống như Gruzia, đã gửi 1/5 dân số ra mặt trận – 681.000 người, trong đó 300.000 người không quay trở lại.

Đối với Armenia, trong một thời gian dài, ngày 9/5 là một trong ba ngày lễ quan trọng nhất của đất nước. 320.000 dân Armenia (1/5 dân số) đã ra mặt trận, trong đó 175.000 người không trở về nhà. Người Armenia tự hào về những anh hùng trong Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại.

Ở mặt trận phía Tây, Belarus mất 2,4 triệu người, hàng chục thành phố bị phá hủy, hàng nghìn ngôi làng bị thiêu rụi. Đối với người Belarus, Ngày Chiến thắng là một trong những ngày lễ chính trong năm. Ở tất cả các khu vực, hoa được mang đến các đài tưởng niệm quân đội và các đài tưởng niệm, các cuộc mít tinh và hòa nhạc lễ hội được tổ chức, buổi tối sẽ bắn pháo hoa.

Ở Moldova, đối với đại đa số đây vẫn là một ngày lễ quan trọng của gia đình. Gần 400.000 dân của nước cộng hòa đã tham gia vào cuộc chiến, khoảng 84 nghìn người hy sinh. Hàng năm, ký ức về họ được tôn vinh theo nhiều cách khác nhau - từ các cuộc đua ô tô đến nhảy dù. Hàng trăm nghìn người trên cả nước đặt hoa tưởng niệm.

Ở Baltics, họ tin rằng, toàn bộ thời kỳ Xô Viết là một sự chiếm đóng. Ở cả ba nước cộng hòa, lễ kỷ niệm đã bị cấm.

Trong những năm Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại, Ukraine mất 1/5 dân số: 1,3 triệu người Ukraine hy sinh ở mặt trận, 1,3 triệu người khác chết trong các trại của Đức Quốc xã. Kể từ năm 2014, tình hình ở Ukraine có những thay đổi. Ngày 8/5 được coi là Ngày Tưởng nhớ và Đau buồn.

PV