Khối Ả Rập đưa tối hậu thư, Qatar không lùi bước, Mỹ khó xử

Hôm qua, 23.6, 4 nước Ả Rập gồm Ả Rập Saudi, UAE, Bahrain và Ai Cập đã chuyển tới Qatar một tối hậu thư bao gồm 13 yêu sách đặt Doha trước lựa chọn: chấp hành hay tiếp tục chịu cấm vận. Tối hậu thư này được khối nước Ả Rập trên chuyển thông qua Ku-wait, nước đóng vai trò trung gian hòa giải căng thẳng vùng Vịnh

Thái độ của các nước thuộc khối Ả Rập trong vụ này rất gay gắt khi họ đưa ra yêu sách mang tính bắt buộc, không thỏa hiệp cho Qatar để đổi lại việc dỡ bỏ lệnh cấm vận mà họ đã áp đặt hồi đầu tháng này. 

Danh sách chi tiết 13 yêu cầu chưa được tiết lộ cụ thể nhưng trong đó có 3 khoản là Qatar phải đóng cửa hãng thông tấn Al Jazeera, hạn chế quan hệ với Iran và đóng cửa một căn cứ quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ tại Qatar. Ngoài ra, Qatar cũng buộc phải bồi thường cho các nước vùng Vịnh những thiệt hại và chi phí phát sinh từ chính sách ngoại giao của Qatar trong vòng nhiều năm qua.

Không chỉ vậy, khối Ả Rập cũng yêu cầu Qatar phải hoàn thành các yêu cầu trên trong thời gian 10 ngày và họ sẽ giám sát kỹ lưỡng việc thực thi kèm theo báo cáo đánh giá được công bố hàng tháng trong năm đầu tiên và hàng quý trong năm tiếp theo và hàng năm trong thập kỷ tiếp theo.

Bản danh sách được đánh giá là quá khắt khe khiến Qatar không thể thực hiện trong thời gian ngắn. Bộ Ngoại giao Qatar cho biết họ đã tiếp nhận được danh sách này và truyền thông Doha mô tả chúng là vô lý, không khả thi. Người phụ trách truyền thông cho chính phủ Qatar, Sheikh Saif bin Ahmed Al Thani khẳng định: "Danh sách này khẳng định lại điều chúng tôi đã nói ngay từ đầu - việc phong tỏa bất hợp pháp không liên quan đến việc chống khủng bố gì cả mà chỉ là cách hạn chế chủ quyền và gây áp lực lên chính sách ngoại giao của chúng tôi".

Trước đó, Ngoại trưởng Qatar Mohammed bin Abdulrahman al-Thani đã nói rằng, Qatar sẽ không đàm phán với 4 quốc gia Ả Rập một khi họ vẫn áp đặt biện pháp cấm vận đối với nước này. Ngoại trưởng Qatar cũng nêu rõ các cuộc đàm phán phải diễn ra văn minh với một nền tảng vững chắc, không phải chịu áp lực hay bị cô lập. Các phản ứng của Doha cho thấy Qatar sẽ không dễ dàng gì thực thi yêu cầu của các nước trong khu vực.

Sự gay gắt của khối Ả Rập và thái độ cứng rắn của Qatar khiến Mỹ đau đầu. Mặc dù Tổng thống Donald Trump đã ủng hộ những biện pháp trừng phạt và thậm chí còn gọi Qatar là "nước tài trợ chủ nghĩa khủng bố ở cấp rất cao" nhưng ngay sau đó Mỹ lại chấp thuận bán gói máy bay quân sự trị giá 12 tỉ USD cho Qatar. Mỹ cũng đặt đại bản doanh không lực của mình ở Trung Đông và 11.000 binh sĩ tại một căn cứ lớn ở Qatar nên Bộ Quốc phòng và Bộ Ngoại giao Mỹ không hề thích thú việc Qatar bị các nước trong khối Ả Rập cấm vận. Chính vì vậy, Bộ Ngoại giao Mỹ gần đây kêu gọi các nước Ả Rập do đồng minh Ả Rập Saudi dẫn đầu nếu có ra yêu sách thì cũng cần hợp lý và khả thi. Nhưng có vẻ lời kêu gọi này bị phớt lờ.

A.T