Dệt may Việt Nam đối mặt với thách thức lớn

Mặc dù ngành dệt may Việt Nam hiện vẫn duy trì mức tăng trưởng khá tại các thị trường lớn. Tuy nhiên, ông Trương Văn Cẩm - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Dệt may Việt Nam - cho rằng, ngành dệt may đang phát triển mất cân đối và khâu yếu nhất là thượng nguồn (kéo sợi, dệt vải, nhuộm..). Trong khi đó, các FTAs phần lớn áp dụng quy tắc xuất xứ (CPTPP từ sợi, EVFTA từ vải…), mà dệt may Việt Nam nhập khẩu đến 80% nguyên phụ liệu.


Cạnh tranh ngày càng gay gắt

Tại Hội nghị trực tuyến về giải pháp tổng thể thúc đẩy xuất khẩu, ông Trương Văn Cẩm - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư kí Hiệp hội Dệt may Việt Nam - cho biết “Các DN dệt may cũng gặp nhiều thuận lợi hơn một số năm gần đây. Đơn hàng xuất khẩu tương đối khả quan, nhiều doanh nghiệp đã ký đơn hàng đến hết Quý II và Quý III/2018”.

Cụ thể, dệt may của Việt Nam hiện vẫn duy trì mức tăng trưởng khá tại các thị trường lớn. Tại thị trường Hoa Kỳ, số liệu thực hiện 2 tháng 2018 tăng gần 15%, thị trường các nước trong khối CPTPP tăng 23%, EU tăng 13%, Hàn Quốc tăng 18%, Trung Quốc tăng 46%.

Tuy nhiên, Phó Chủ tịch Hiệp hội dệt may VN cho rằng, các quý còn lại của năm 2018 và các năm tiếp theo, toàn ngành vẫn tiếp tục phải đối mặt với không ít khó khăn do nhu cầu mua sắm của người tiêu dùng không tăng. Tổng cầu thế giới về dệt may chỉ tăng 1 - 2%, thậm chí là không thay đổi. Cạnh tranh gay gắt trên thị trường dệt may toàn cầu.

Kì vọng vào “cú hích” FTA

Hàng loạt FTAs mới được kí kết được kỳ vọng sẽ tạo cú hích để dệt may Việt Nam tăng trưởng nhanh trong thời gian tới. Việt Nam được đánh giá là một trong những nước có tốc độ hội nhập nhanh nhất thế giới. Đặc biệt, trong giai đoạn từ năm 2001 đến nay, Việt Nam đã ký Hiệp định thương mại song phương với Hoa Kỳ (BTA), gia nhập tổ chức thương mại thế giới (WTO), ký kết các Hiệp định thương mại với tư cách là thành viên ASEAN với Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc, Úc, New Zealand và Ấn Độ. Hiện Việt Nam đã kết thúc đàm phán và đang trong giai đoạn rà soát pháp lý Vietnam - EU (EVFTA 2015), đóng góp tích cực để CPTPP được ký kết vào ngày 8.3.2018.

“Mặc dù nhân công giá rẻ đã không còn đóng vai trò quyết định, song giá nhân công của Việt Nam vẫn tương đối thấp hơn so với nhiều nước như Trung Quốc, Indonesia, Thái Lan… cũng là 1 lợi thế trong cạnh tranh,”- đại diện Hiệp hội cho biết.

Ông Trương Văn Cẩm cho biết “Đầu tư FDI đang làm thay đổi cơ cấu và diện mạo của ngành. Theo số liệu thống kê, đầu tư FDI vào ngành dệt may tính đến hết năm 2017 là 2091 dự án với tổng vốn đăng ký và tăng thêm là 15,89 tỉUSD. Có 52 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào ngành dệt may Việt Nam, trong đó, một số quốc gia có số vốn đăng ký lớn như Hàn Quốc, Đài Loan, Hồng Kông…”

Khó khăn khi bị áp dụng quy tắc xuất xứ

Theo ông Trương Văn Cẩm, khó khăn mà ngành dệt may Việt Nam hiện phải đối mặt là các FTAs phần lớn áp dụng quy tắc xuất xứ (CPTPP từ sợi, EVFTA từ vải…), trong khi dệt may Việt Nam nhập khẩu đến 80% nguyên phụ liệu.

Hiện ở một số nước tập trung hỗ trợ cho dệt may như Bangladesh (giảm thuế thu nhập DN từ 35% xuống còn 20%, thuế nhập khẩu sợi linen và spandex từ 10% xuống 5%, thuế nhập khẩu hóa chất, thuốc nhuộm từ 25% xuống 15%), Pakistan áp dụng cơ chế miến thuế cho nguyên liệu và năng lượng cho hàng dệt may XK, miến thuế NK thiết bị máy móc…), Ấn Độ (giảm thuế nhập khẩu cho một số loại xơ, sợi từ 5% xuống 2,5%...

Tại EU vẫn đang áp dụng mức thuế suất 0% cho hàng dệt may nhập từ các nước kém phát triển như Campuchia, Myanmar…, Mỹ áp dụng thuế suất ưu đãi 0% cho một số mặt hàng của Campuchia, trong khi dệt may Việt Nam vẫn phải chịu mức thuế bình quân 17,5% vào thị trường Mỹ, 9,6% vào thị trường EU.

Trước những khó khăn này, Phó Chủ tịch HH dệt may Việt Nam đề xuất “Nhà nước thống nhất quy hoạch và cấp phép các KCN dệt may lớn tại 3 miền Bắc, Trung, Nam, để kêu gọi và thu hút đầu tư vào lĩnh vực dệt, nhuộm, tránh chồng chéo, cạnh tranh tuyển lao động. Hỗ trợ đầu tư xử lý nước thải tại các KCN và không khuyến khích DN FDI đầu tư vào sợi, may”.

Thêm vào đó, theo lãnh đạo của HH dệt may, chính phủ cần tiếp tục chỉ đạo các bộ, ngành cải cách thủ tục hành chính, cắt giảm điều kiện kinh doanh, giảm thủ tục thuế, hải quan, kiểm tra chuyên ngành… phù hợp với thực tế, sức chịu đựng của DN, tạo điều kiện để DN nâng cao khả năng cạnh tranh.