Chí Trung chí lý: Hài miền Bắc đừng "tự sướng" nữa!

Ăn theo sự kiện nên... chủ quan, hồ đồ

 

Một là, diễn viên hài miền bắc diễn “máy móc” và ít sáng tạo hơn diễn viên hài miền Nam vì họ phần nhiều rất thụ động. Xin đơn cử một vài ví dụ: các diễn viên hài miền Bắc trong bất cứ vở diễn nào (dù là diễn viên nam hay nữ cũng thấy có mấy câu thoại như thế này: “ối giời ơi”, “thế là thế nào?”; “đây nói cho mà biết nhá”; “tớ nói cho mà biết nhá, đây cũng hơi bị…giỏi (hay) đấy!”; làm cái gì mà cứ sồn sồn lên thế”…

Trong khi diễn thì phần nhiều các diễn viên hài miền Bắc rất thường “sử dụng chung một cách diễn” là rất hay lồng lộn huơ tay múa chân lên và “xỉa xói” sau đó tuôn một tràng sự “chửi mắng” của mình vào mặt nhân vật khác chứ ít khi có sáng tạo.

Hay nói về khả năng hóa thân vào đa dạng các loại nhân vật thì những Xuân Bắc,Tự Long, Công Lý, Vân Dung… không thể bì được với những Thanh Thủy, Hồng Vân, Thành Lộc... đặc biệt nhất là Hoài Linh ở trong Nam. Hoài Linh có thể vào vai bất kì nhân vật nào (bất kể là người miền Nam hay Bắc chứ Xuân Bắc, Tự Long, Công Lý khó mà làm được. Đây là điều nên trung thực thừa nhận vì Hoài Linh là một diễn viên vốn đã lừng danh từ cộng đồng người Việt ở hải ngoại chứ không phải về nước anh mới nổi tiếng. Hoài Linh, Thành Lộc, Hồng Vân… có thể nói giọng Bắc, Trung, Nam một cách tự nhiên trong khi hóa thân vào nhân vật nhưng Xuân Bắc, Tự Long, Công Lý…thì rất khó nói giọng Nam hay Trung một cách tự nhiên.

Bên cạnh đó, kịch bản hài miền Bắc cũng kém đa dạng và phong phú hơn. Hài miền Bắc chủ yếu bám sát đời sống xã hội mang “tính thời sự” mà thiếu sự đầu tư trong sự tưởng tượng và sáng tạo. Nên nhớ rằng đã làm nghệ thuật thì anh phải có một cái đầu biết tưởng tượng chứ không phải cứ đi mô phỏng sao chép cuộc sống một cách máy móc. Điều này cũng có thể lý giải vì sao các chương trình thư giãn trên VTV (thứ giãn cuối tuần) rất mau chết. Vì kịch bản hài và diễn viên hai miền Bắc quá phụ thuộc vào những sụ kiện thời sự ngoài cuộc sống. Một khi xã hội không có sự kiện nào đáng để có thể giễu nhại nữa thì họ cũng hết vốn để hài.

Đó là chưa nói đến chuyện đôi khi những vấn đề anh nghĩ là “thời sự” cần phải làm hài để giễu nhại nhằm “cảnh tỉnh” xã hội hay “gửi thông điệp” gì đó cho người xem thực ra là cái nhìn rất chủ quan của anh. Ví như, gần đây các diễn viên hài miền Bắc lấy sự kiện mang tính thời sự về cô bé Quỳnh Anh trong cuộc thi Viet Nam Got Talent để giễu nhại đó là cái nhìn chủ quan và rất hồ đồ. Đây là điều các diễn viên hai miền Bắc nên nghiêm túc nhìn nhận và học hỏi hài miền Nam.

Ngoài ra, những người làm hài ở Miền Bắc đừng “tự sướng” với lối nghĩ mình “làm hài trí tuệ” để lấy đó làm thước đo để chê bai hài miền Nam. Hài trí tuệ là gì? Có phải chuyển “thông điệp” gì đó cho khán giản sau cái cười là “trí tuệ”; hay lời thoại làm độc giả phải “ngẫm nghĩ” là “trí tuệ”? Cả hai điều này thật ra chưa nói lên gì là “hài trí tuệ” cả. Vì sao? Thứ nhất, kịch bản hài của anh vốn quá phụ thuộc vào “tính thời sự” của cuộc sống trong cái nhìn chủ quan mà thiếu sự đầu tư tưởng tượng đã là không trí tuệ rồi. Thứ hai, cái quan trọng trước nhất của hài là phải tạo ra tiếng cười, tạo ra sự hài hước nhằm thu hút người xem vào vở diễn. Và như vậy với sự muôn màu muôn vẻ của cuộc sống thì có rất nhiều đối tượng để cười, nhiều tiếng cười, kiểu cười, cách cười khác nhau. Điều đó cũng có nghĩa là có vô số cách để tạo ra tiếng cười chứ không phải có duy nhất một cách.

Cho nên “hài trí tuệ” thật ra là phải làm sao làm bật nổi những cái cười vừa cụ thể nhưng vừa phổ quát trong sự đa dạng của phương thức gây cười chứ không phải hài trí tuệ là nhất định phải gửi “thông điệp” gì đó theo kiểu cao đạo dạy đời, dạy đạo đức cho thiên hạ. Ai đi xem hài miền Bắc về mà cũng đều thay đổi và sống tốt hơn chắc là xã hội này chắc là không cần đến hệ thống giáo dục nữa chỉ nên đầu tư nhân rộng mô hình hài ở miền Bắc thôi. Mà như thế thì xã hội và cuộc sống còn đâu những điều “oái oăm” để các diễn viên hài miền Bắc khai thác mà diễn hài. Cho nên Công Lý và phần nhiều các diễn viên hài miền Bắc đừng máy móc và tự huyễn hoặc mình.

Hài sàn diễn khác hài trên ti vi

Hai là, cần phân biệt hài trên sân khấu và hài trên truyền hình như diễn viên Chí Trung đã nói. Hài miền Nam trước khi lên truyền hình thì các diễn viên hài đã “lấy tiền” khán giả đã đời trên các tụ điểm sân khấu rồi. Điều đó chứng minh một điều khán giả chưa bao giờ quay lưng với hài miền Nam theo cách nói của diễn viên hài Công Lý. Nếu hài miền Nam thật sự rẻ tiền thì các tụ điểm sân khấu hài đã đóng cửa lâu rồi. Đó là chưa kể hàng năm các diễn viên hài trong Nam thay nhau làm liveshow mà cũng thành công và hốt bạc.

Ưu thế hài là đa dạng, sáng tạo

Tuy nhiên, nói như thế không có nghĩa là hài miền Nam không có những hạn chế. Công bằng mà nói thì hài miền Nam hay Bắc gì cũng có cái hay cái dở, có vở hay có vở chưa hay thậm chí là rất tệ. Diễn viên hài miền Nam hay Bắc cũng vậy, có người giỏi có người dở và có người chỉ đạt mức trung bình trong khi diễn. Tuy nhiên, nếu nói về sự đa dạng về tiếng cười, về đề tài về diễn xuất thì hài miền Nam có ưu thế hơn, ngược lại nói về tính thời sự trong hài, sự thâm trầm (tôi không dùng thâm thúy) thì đó là thế mạnh của hài miền Bắc.