Vì sao sinh viên Việt Nam yếu về tự học?

Hiện đang trực tiếp giảng dạy tại ĐH Chicago (Mỹ), GS Châu có sự so sánh đáng để ta suy nghĩ, rằng kiến thức đầu vào và số giờ học toán của SV Mỹ thấp và ít hơn SV VN, thế nhưng sau 3, 4 năm học ĐH thì kiến thức của họ vượt hơn hẳn SV Việt. Lý giải điều này, GS Ngô Bảo Châu cho rằng do SV Mỹ dành nhiều thời gian cho việc tự học.

Trong nhiều nguyên nhân khiến SV hạn chế về tinh thần tự học, có nguyên nhân xuất phát từ phương pháp dạy và học ở nhiều trường ĐH chưa được thay đổi mạnh mẽ. Người học còn lệ thuộc nhiều về tiếp thu kiến thức, bài giảng một chiều từ phía giảng viên, và việc kiểm tra đánh giá còn máy móc theo nguyên tắc "học gì, thi nấy"... Ngoài ra, có một nguyên nhân sâu xa, đó là khi còn học ở trường phổ thông, học sinh chưa được chú trọng xây dựng thói quen, ý thức và kỹ năng tự học. Vì thế khi học tiếp lên sau phổ thông họ bị lúng túng, phải tự mò mẫm. Đó là đối với người học chủ động, còn lại với người nếu thụ động sẽ không có phương pháp học, việc học không hiệu quả.

Vì vậy, cùng với bối cảnh chung của việc thay đổi phương pháp dạy - học, người học đóng vai trò trung tâm trong việc tìm hiểu kiến thức và với chủ trương khắc phục hệ lụy của tình trạng dạy thêm, học thêm, thì việc xây dựng thói quen tự học cho học sinh ở nhà trường phổ thông là vô cùng cần thiết. Thế nhưng nhiều trường phổ thông hiện nay chưa chú trọng đến điều này. Còn trong chương trình giáo dục chung của ngành thì chưa thấy có những bài học cụ thể về việc xây dựng kỹ năng tự học cho học sinh.

Để tạm thời lấp kỹ năng này, đáng lẽ các trường ĐH, CĐ phải có định hướng, yêu cầu cách tự học với SV trước mỗi khóa học. Trước đây Trường ĐH Hùng Vương từng áp dụng hiệu quả phương pháp học tự lượng giá kiến thức cho SV ngay từ năm thứ nhất.

Nhà bác học A.Einstein từng nói: "Kiến thức chỉ có được qua tư duy của con người". Muốn con người có được tư duy tốt nhất để chiếm lĩnh kiến thức một cách hiệu quả, thì trong quá trình học tập cần nhất là phải xây dựng phương pháp học tập riêng cho mình, gọi là cách tự học.