Syria tiến gần tới bước ngoặt, Thổ Nhĩ Kỳ sẵn sàng "làm liều"?

"Nếu Erdogan không phải là Tổng thống, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ không can thiệp quân sự (vào miền bắc Syria), nhưng bởi vì ông ta đang nắm quyền, nên tôi nghĩ họ có thể làm vậy".


Máy bay vi phạm không phận giờ chỉ là "chuyện nhỏ"

Một tháng trước khi Thổ Nhĩ Kỳ bắn hạ chiến đấu cơ Su-24, tình báo quân đội Nga đã cảnh báo Tổng thống Putin về kế hoạch của Ankara.

Các nguồn tin ngoại giao tiết lộ, khi đó, Putin đã bác bỏ những cảnh báo này, có lẽ bởi ông không tin rằng Thổ Nhĩ Kỳ sẽ liều khiêu khích Nga can thiệp sâu hơn vào cuộc chiến ở Syria.

Tuy nhiên, nhà báo kỳ cựu người Ireland Patrick Cockburn, người từng có nhiều năm làm việc ở Trung Đông chỉ ra, đây là một động thái đã có chuẩn bị từ trước và chiếc F-16 đã hoàn thành nhiệm vụ mà nó được giao phó - tiêu diệt máy bay Nga.

Theo ông, sự việc đó là một dấu mốc quan trọng, bởi nó cho thấy Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tiến xa tới mức nào để duy trì vị trí của mình trong cuộc chiến kéo dài tới tận biên giới phía nam, giáp Syria.

Giờ đây, nội chiến ở Syria đang ở giai đoạn rất quan trọng, tiến gần tới bước ngoặt.

"Những gì đang diễn ra ở phía bắc Syria đã khiến Thổ Nhĩ Kỳ phải đối diện với một mối đe dọa nghiêm trọng hơn một vụ vi phạm không phận trong thời gian ngắn - đó là mối đe dọa tới lợi ích quốc gia".

Trong một năm qua, người Kurd ở Syria và lực lượng quân đội của họ (YPG) đã đối đầu với Thổ Nhĩ Kỳ ở hơn một nửa các mặt trận tại Syria. Con đường tiếp tế chính cho IS chạy qua Tal Abyad (bắc Raqqa) đã bị lực lượng này chặn đứng hồi tháng Sáu.

Với sự yểm trợ của Không quân Mỹ, người Kurd đã xông pha mọi hướng, từ Thổ Nhĩ Kỳ trấn giữ khu vực phía bắc Syria.

Thổ Nhĩ Kỳ từng tuyên bố về "ranh giới đỏ" rằng YPG không được vượt qua phía tây sông Euphrates.

Nhưng người Kurd chỉ cần tiến thêm 60 dặm nữa về phía tây Jarabulus trên sông Euphrates là có thể chặn các con đường tiếp tế từ Azzaz tới Aleppo của IS, thậm chí cả của phe đối lập có vũ trang khác.

Lực lượng của Tổng thống Syria Bashar al-Assad thì đang trên đà tiến quân ở nhiều mặt trận dưới sự yểm trợ của không quân Nga. Chiến dịch 5 năm của ông Erdogan nhằm lật đổ Assad ở Damascus - bằng cách hậu thuẫn cho phe đối lập - có vẻ như đã sắp thất bại.


"Quốc gia duy nhất trong khu vực có thể 'đảo chiều' ở Syria"

Thổ Nhĩ Kỳ lẽ ra có thể đối mặt với chuyện này bằng cách chấp nhận nó như một sự đã rồi, và thừa nhận rằng việc đưa quân vào miền bắc Syria sẽ là rất khó khăn, nhất là khi cả Mỹ và Nga đều phản đối.

Tuy nhiên, nếu thất bại và cảm thấy bị sỉ nhục, Thổ Nhĩ Kỳ hoàn toàn có thể "ra tay".

Chuyên gia chính trị người Pháp Gerard Challiand đánh giá: "Nếu Erdogan không phải là Tổng thống, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ không can thiệp quân sự (vào miền bắc Syria), nhưng bởi vì ông ta đang nắm quyền, nên tôi nghĩ họ có thể làm vậy".

Việc can thiệp quân sự trực tiếp vào Syria sẽ là rất nguy hiểm, nhưng chuyên gia Chaliand tin rằng Ankara "có khả năng làm điều đó và sẽ không vì Nga mà nhụt chí".

Erdogan nổi tiếng là người sẵn sàng chấp nhận rủi ro - giống như cái cách mà ông ta đã từng làm hồi năm ngoái, khi không thể giành đa số phiếu ở quốc hội trong lần bỏ phiếu đầu tiên.

Khi đó, Erdogan đã lợi dụng cuộc đối đầu mới với người Kurd ở Thổ Nhĩ Kỳ để tách lẻ các đối thủ của mình và giành chiến thắng trong cuộc bỏ phiếu lần thứ hai diễn ra vào tháng 11.

Tất nhiên, việc lần này sẽ không dễ dàng. Máy bay của Nga vẫn đang bay trên bầu trời Syria, còn hệ thống tên lửa chống tăng thì đã được triển khai dưới mặt đất, tuy nhiên, Putin biết rõ những giới hạn của chiến dịch quân sự mà Moscow đang tiến hành ở Syria.

Ông Omar Sheikhmous, cựu thủ lĩnh người Kurd ở Syria, hiện đang sống tại châu Âu, khuyên người Kurd "nên nhận ra rằng Nga và chính phủ Syria sẽ không vì họ mà chiến tranh với Thổ Nhĩ Kỳ".

Ông này cũng cảnh báo PYD không nên khoa trương về sức mạnh của mình, bởi hoàn toàn không thể đoán trước được phản ứng của nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ.

Một thủ lĩnh người Kurd khác thì lạc quan hơn khi cho rằng, Erdogan nhiều khả năng sẽ không làm vậy, và nếu có xảy ra, thì nó đã xảy ra trước khi máy bay Nga bị bắn hạ.


"Thổ Nhĩ Kỳ là quốc gia duy nhất trong khu vực có thể "đảo chiều" tình hình ở Syria bằng việc can thiệp quân sự - một diễn biến không thể bỏ qua khi mà khu vực biên giới Syria - Thổ Nhĩ Kỳ đang dần bị các lực lượng chặn đứng.

Tuy nhiên, cuộc xung đột ở Syria đã bị quốc tế hóa tới mức chỉ Nga và Mỹ có thể đặt dấu chấm hết cho chiến tranh", nhà báo Ireland kết luận.