Nga cho phép thâu tóm tài sản của các công ty phương Tây với giá rẻ?

Một sắc lệnh mật của Tổng thống Nga Vladimir Putin cho phép nhà nước và các công ty Nga thâu tóm tài sản của các công ty phương Tây với giá rẻ nếu họ 'bất phục tùng', chẳng hạn như có ý định rời Nga hoặc dừng trả lương cho người lao động.

 Tờ Financial Times cho biết Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ký sắc lệnh cho phép nhà nước Nga được quyền ưu tiên mua bất cứ tài sản nào tại Nga mà các công ty phương Tây đang rao bán, với giá chiết khấu sâu. Ảnh: Moscow Times.

Tờ Financial Times dẫn các nguồn tin cho biết sắc lệnh này được ký vào tuần trước, cho phép nhà nước Nga được quyền ưu tiên mua bất cứ tài sản nào tại Nga mà các công ty phương Tây đang rao bán, với giá chiết khấu sâu để có thể bán lại kiếm lời.

Sắc lệnh cũng cho phép các công ty tư nhân của Nga mua rẻ tài sản của các công ty phương Tây với điều kiện họ phải là công ty 100% vốn trong nước hoặc đang trong quá trình loại bỏ tất cả các cổ đông nước ngoài.

Theo các tiêu chí trước đây, lần đầu tiên được công bố vào tháng 12 năm ngoái, các công ty phương Tây được yêu cầu giảm giá cho người mua Nga ít nhất 50% giá trị tài sản của họ ở Nga và đóng góp “tự nguyện” từ 5-10% của giao dịch cho ngân sách Nga.

Trong cuộc trò chuyện với Financial Times, ông Dmitry Peskov, người phát ngôn của Tổng thống Putin, cho biết Nga luôn hoan nghênh các nhà đầu tư và công ty phương Tây. Nhưng ông lưu ý rằng có những công ty phương Tây đang dừng trả lương hoàn toàn cho người lao động ở Nga hoặc quyết định bán tài sản để rời Nga.

Ông nói: “Nếu một công ty không thực hiện nghĩa vụ của mình, thì tất nhiên, công ty đó sẽ bị xếp vào loại công ty “bất phục tùng”. Chúng tôi nói lời tạm biệt với những công ty đó. Và chúng tôi sẽ làm gì với tài sản của họ sau đó là việc của chúng tôi”.

Thậm chí, Điện Kremlin đang thảo luận các biện pháp khắc nghiệt hơn bao gồm quốc hữu hóa tài sản của các công ty phương Tây. Theo các nguồn tin, nhóm tư vấn kinh tế của Tổng thống Putin muốn sử dụng biện pháp đe dọa quốc hữu hóa như là một phần của cách tiếp cận “cây gậy và củ cà rốt” để trừng phạt các nước phương Tây đóng băng tài sản của Nga ở nước họ, đồng thời ưu ái cho những nước không trừng phạt Nga.

“Tôi nghĩ quốc hữu hóa là điều tất yếu, chỉ là vấn đề thời gian. Chính phủ Nga đang cần tiền”, một doanh nhân đang trong quá trình bán tài sản ở Nga cho biết.

Doanh nhân này biết ông đã lên kế hoạch bán nhanh tài sàn trước khi quá trình quốc hữu hóa ở Nga bắt đầu. Ông tin rằng các công ty kinh doanh hàng hóa của phương Tây sẽ bị ảnh hưởng nặng nề nhất khi Điện Kremlin đang muốn tăng đóng góp của doanh thu xuất khẩu cho ngân sách. Ông nói thêm rằng các công ty công nghệ sẽ ít bị ảnh hưởng hơn vì chúng “khó điều hành”.

Những người thân cận của Tổng thống Putin đã tranh luận về việc quốc hữu hóa các công ty phương Tây kể từ khi cuộc xung đột Nga-Ukraine nổ ra vào đầu năm ngoái. Nhưng cho đến nay, Nga chỉ sử dụng quyền lực đó trong những trường hợp hiếm hoi.

Hồi tháng 4, Nga đã tiếp quản các công ty con tại Nga của Công ty năng lượng Fortum (Phần Lan) và Công ty năng lượng Uniper (Đức) để đáp trả “việc chiếm đoạt bất hợp pháp tài sản của Nga ở nước ngoài”.

Mới đây nhất, hôm 14-6, Viện Nghiên cứu và phát triển động cơ và ô tô trung ương Nga (NAMI) thông báo đã thâu tóm 100% cổ phần ở nhà máy sản xuất hệ thống chống bó phanh và các hệ thống khác cho ô tô ở Nga mà trước đây thuộc sở hữu của tập đoàn công nghệ Robert Bosch (Đức). Mức giá cho giao dịch này không được tiết lộ nhưng kể từ khi cuộc xung đột Nga-Ukraine, NAMI thường mua lại tài sản của các công ty phương Tây ở Nga với mức giá tượng trưng.

Chẳng hạn, NAMI đã mua 68% cổ phần mà hãng xe Renault (Pháp) nắm giữ ở nhà sản xuất ô tô AvtoVAZ (Nga) với giá 1 rúp. Nhưng Renault được quyền chọn mua lại số cổ phần này trong tương lai.

Khi quyết định có nên mở rộng quyền hạn quốc hữu hóa như vậy cho hàng nghìn công ty phương Tây khác hay không, Điện Kremlin sẽ theo dõi điều gì xảy ra với khoảng 324 tỉ đô la tài sản của Ngân hàng trung ương Nga đang bị đóng băng ở phương Tây.

Các quan chức kinh tế của Nga đang lo lắng về việc mất đi vai trò quan trọng mà các doanh nghiệp phương Tây vẫn tiếp tục đóng góp trong nhiều lĩnh vực của nền kinh tế đất nước. Trong khi đó, Điện Kremlin sốt sắng tìm kiếm các nguồn thu nhập mới cho ngân sách trong bối cảnh doanh thu từ xuất khẩu năng lượng giảm và chi tiêu quân sự tăng vọt, khiến thâm hụt ngân sách lên tới 42 tỉ đô la từ đầu năm đến nay.

Các nguồn tin cho biết, Thống đốc Ngân hàng trung ương Nga, Elvira Nabiullina muốn hạn chế tình trạng các công ty phương Tây rời Nga. Ngân hàng trung ương Nga lo ngại dòng vốn nước ngoài tháo chạy có thể làm suy yếu đồng rúp và hạn chế các lựa chọn cho các nhà đầu tư Nga.

Nhưng Bộ trưởng Tài chính Nga, Anton Siluanov ủng hộ các công ty phương Tây rời Nga nếu như điều này có thể giúp cải thiện nguồn thu cho ngân sách.

Các quy tắc, theo sắc lệnh mới của Tổng thống Putin, cũng yêu cầu chủ sở hữu mới đối với tài sản của các công ty phương Tây phải niêm yết 20% tài sản trên thị trường chứng khoán Nga, một động thái mà bà Nabiullina cho là cần thiết để cung cấp cho các nhà đầu tư nhỏ lẻ của nước này nhiều phương án hơn để đầu tư.

“Nhìn chung, giới chức trách Nga không muốn các công ty phương Tây rời đi. Ngược lại, họ muốn việc rời khỏi Nga trở nên phức tạp hơn. Những gì mà họ muốn là khuyến khích các công ty phương Tây cư xử đúng đắn”, một doanh nhân phương Tây, sống ở Moscow, cho biết.

Chánh Tài (Theo Financial Times)