“Mafia thủ đô” chiếm đoạt hàng triệu euro của tòa thị chính Roma

Ngày 5.11, một phiên tòa ở Ý được mở để xét xử "Mafia thủ đô" chiếm đoạt hàng triệu euro của tòa thị chính Roma. Các công tố viên chống tham nhũng đặt tên "Mafia thủ đô" cho một nhóm tội phạm cấu kết với các công chức để chiếm đoạt nguồn quỹ dùng để chi cho các dịch vụ công ích của thủ đô Ý. 

Cái tên “Mafia thủ đô” do các công tố viên đặt, khi họ đảm nhiệm chiến dịch chống tham nhũng lớn nhất nước Ý, tính từ sau chiến dịch “Bàn tay sạch” hồi đầu thập niên 1990, vốn khiến một nửa số nghị sĩ Ý bị buộc tội nhận hối lộ.

"Mafia mắt chột và 45 tên cướp" là cái tên đặt cho nhóm tội phạm của tên Massimo Carminati, dính líu trong vụ án chiếm đoạt hàng triệu euro của tòa thị chính Roma. Vụ án này có thể vạch trần nạn tham nhũng có hệ thống của tòa thị chính Roma và là bài thuốc thử về cuộc đấu tranh ngăn chặn tổ chức tội phạm.

Chống nhóm lợi ích, thị trưởng "bay chức"?

Chuyện ăn chặn tiền của băng đảng Mafia mắt chột Carminati cùng 45 nghi can, khiến thủ đô Ý không có tiền sửa chữa - nâng cấp cơ sở hạ tầng đang xuống cấp, làm tê liệt dịch vụ công ích và cũng làm vị thị trưởng mất chức.

Vụ tham nhũng này khiến dân Roma phẫn nộ, về tình trạng đường phố thủ đô nhiều ổ gà và đầy nước cống, hệ thống giao thông công cộng xuống cấp trầm trọng.

Các yếu tố này khiến thị trưởng trung hữu Ignazio Marino phải từ chức hồi tháng 10. Ông không dính líu vào vụ “Mafia thủ đô”, nhưng mất chức vì các nhà bình luận cho rằng:

Quyết tâm chống tham nhũng ở Roma của ông đã tạo ra xung đột với các nhóm lợi ích, điều này dẫn đến việc ông "bay chức" vì một vụ tham nhũng tiêu tiền công quỹ nhỏ khác.

Trong số nghi can hầu tòa có các chính khách, doanh nhân và quan chức tòa thị chính. Họ cấu kết với nhau, tống tiền các nhà thầu, làm nhiều trò khác để ăn chặn hàng triệu euro tiền mặt vốn dành cho các dịch vụ công, từ thu gom rác đến tiếp nhận người tị nạn.

Cảnh sát nói bọn “Mafia thủ đô” hoạt động như một tổ chức tội phạm nên xếp đây là vụ án mafia. Nhưng họ nói nó khác hẳn mafia nam Ý.

Trong số nghi phạm hầu tòa có Luca Gramazio, một đảng viên lãnh đạo vùng Roma của đảng "Tiến lên, Italia" của cựu Thủ tướng Ý Silvio Berlusconi. Và Mirko Coratti, một cựu ủy viên tòa thị chính Roma, cựu đảng viên lãnh đạo đảng Dân chủ trung tả của đương kim Thủ tướng Matteo Renzi. Tuy nhiên cả hai ông này đều chối tội.

Còn có hàng trăm nghi can khác trong đó có cựu thị trưởng Gianni Alemanno, bị điều tra trong vụ án “Mafia thủ đô”. Các công tố viên cáo buộc mafia bùng nổ ở thủ đô sau khi ông Alemanno trúng cử chức thị trưởng Roma năm 2008.

Xử án trong tù, mafia mắt chột là ai?

Sau khi phiên tòa được mở ở Cung Pháp lý Roma, vụ xét xử được chuyển về nhà tù Rebibbia ở ngoại ô Roma. Ở đây có một phòng xử án dưới hầm, đủ lớn để xử nhiều bị cáo.

Dự kiến mỗi tuần có 4 lần xử kéo dài đến tháng 7.2016, nhưng hệ thống pháp lý nhiều tầng của Ý, cùng chuyện xử kháng án kéo dài có thể sẽ khiến phiên tòa này kéo dài hàng chục năm!

Việc chuyển nơi xét xử nhằm đề phòng bị mafia tấn công trả thù, hoặc nguy cơ nghi phạm được tổ chức vượt ngục ngay tại tòa.

Carminati, 57 tuổi, hiện bị giam trong một nhà tù an ninh đặc biệt ở bắc Ý, không xuất hiện ở ngày đầu phiên tòa vì lý do an ninh. Hắn sẽ được phép theo dõi phiên tòa thông qua video trực tuyến.

Trước đó hôm 3.11, một phiên xử nhanh tuyên án tù từ 4 đến 5 năm với 4 bị cáo, trong đó có một quan chức cấp cao của Tòa thị chính Roma.

Giới truyền thông gọi Carminati là “linh hồn đen của thế giới ngầm Roma”, hoặc “Kẻ bất tử”, “Hải tặc” vì hắn bị chột mắt trái sau một vụ đấu súng với cảnh sát hồi năm 1981.

Năm 1998, hắn từng bị tuyên án 10 năm tù vì là thành viên của tổ chức tội phạm Magliana vốn có tầm ảnh hưởng lớn ở thủ đô Ý trong những năm 1970-1980. Hắn cũng bị buộc tội giết người hai lần, nhưng thoát bị xử án vì không thể chứng minh hắn phạm tội này.

Carminati là cựu thành viên Quân đội cách mạng Nuclei (Nuclei Armati Rivoluzionari) một tổ chức cực hữu từng dính líu vụ đánh bom nhà ga xe lửa Bologna năm 1980 khiến 85 người chết. Carminati không bị buộc tội trong vụ này vì thiếu chứng cứ.

Nhân vật chính của vụ án là Carminati và “cánh tay phải” Salvatore Buzzi, một sát thủ từng ở tù vì tội giết người. Cảnh sát Ý tố cáo Carminati và Buzzi lọt được vào Tòa thị chính, vớ được nhiều hợp đồng béo bở. Cả hai tên đều chối tội.

Khi Marino nhậm chức, ông lập tức nghi ngờ Buzzi. Tên này có biệt danh “Nhà vua” của các hợp tác xã phụ trách thực hiện các hợp đồng thu gom rác, hợp đồng mở trung tâm tiếp nhận người tị nạn.

Tầm cỡ “xã hội đen” xâm nhập Tòa thị chính Roma bị phát hiện cuối năm 2014, khi cảnh sát bất ngờ tung chiến dịch bắt Carminati và đồng bọn.

Những chứng cứ thu thập được từ việc nghe lén điện thoại của Buzzi được tuồn cho giới truyền thông, cho thấy tên này khoe với đồng bọn Pierina Chiaravalle, rằng tiền công quỹ chúng “vét” được là tiền để chi cho việc nuôi ăn, tìm chỗ ở cho người tị nạn từ châu Phi và Trung Đông, và kiểu làm tiền này “thơm” hơn là buôn lậu ma túy.


“Mafia tìm thấy đồng bọn là quan chức các cấp”

Năm 2013, đại diện chính phủ ở vùng Roma phủ nhận sự tồn tại của “Mafia thủ đô”, nhưng cuộc điều tra của cảnh sát cho thấy hệ thống chính quyền địa phương bị tha hóa.

Những tiết lộ của Buzzi làm tổn hại hình ảnh thủ đô Ý. Raffaele Cantone, chủ nhiệm Ủy ban bài trừ tham nhũng quốc gia, gần đây nhận định: Milan “trở thành thủ đô đạo đức của Ý, trong khi Roma tự thể hiện là không có cơ quan cần thiết để ngăn chặn tổ chức tội phạm”.

Công tố viên Alfonso Sabella (người đảo Sicily - sào huyệt của mafia) nổi tiếng chống mafia nên được đưa về Roma, nói với Reuters:

“Không may, thủ đô lại tham nhũng tràn lan bởi bọn mafia đi ngược truyền thống buôn lậu ma túy hoặc tống tiền bảo kê. Bọn tội phạm tìm thấy đồng bọn trong số quan chức, công chức các cấp”.

Ông còn nói thủ đô Ý bị “ám” trong năm 2014: “Tôi có thể đút tay vào lửa cháy mà nói, rằng không còn mafia ở tòa thị chính. Nhưng tôi không thể nói như thế về nạn tham nhũng. Ngay cả khi chúng ta đang nói chuyện, có lẽ đang có kẻ nào đó đưa - nhận hối lộ ở tòa thị chính”.

“Mafia thủ đô” được xem là tổ chức tội phạm lớn thứ năm ở Ý, sau Cosa Nostra ở đảo Sicily, ‘Ndrangheta ở Calabria, Camorra ở Naples và Sacra Corona Unita ở Puglia.

Cosa Nostra được đánh giá là mafia “chính gốc”, nhưng các nhân viên bài trừ tham nhũng cũng gọi “Mafia thủ đô” là mafia.