Những hạt giống tương lai của ngành công nghiệp hạt nhân Việt Nam được đào tạo như thế nào

Tổ máy  thứ nhất của nhà máy điện nguyên tử (NMĐNT) đầu tiên ở Việt Nam sẽ được hoàn thành vào năm 2020. Còn các chuyên gia Việt Nam, những người sẽ làm việc tại nhà máy điện này, đã bắt đầu được đào tạo từ hai năm trước.


Vào năm 2010, đã có 29 chàng trai Việt Nam đến thị trấn nhỏ Obninsk, nằm cách Matxcova khoảng 100 km. Đây là đợt tuyển sinh đầu tiên của Trung tâm đào tạo hạt nhân quốc tế khi đó mới được thành lập. Trung tâm hoạt động trên cơ sở của Viện năng lượng nguyên tử (IATE). Nhà máy điện nguyên tử đầu tiên ở Liên Xô đã được xây dựng tại Obninsk và thị trấn này đã trở thành thành phố khoa học đầu tiên của đất nước. Viện năng lượng nguyên tử là trường đại học chính tại đây. Công việc đào tạo ở đây được thực hiện rất nghiêm túc. IATE sử dụng một cơ sở thực nghiệm độc đáo bao gồm hàng chục viện nghiên cứu khoa học với các thiết bị hiện đại nhất, do các chuyên gia hạt nhân hàng đầu của Nga giảng dạy. Các ngành học chính của sinh viên Việt Nam là xây dựng NMĐNT, lắp đặt và hiệu chỉnh các thiết bị, điều khiển nhà máy điện và đảm bảo an toàn phóng xạ hạt nhân.

Hiện nay tại IATE đang có 110 sinh viên người Việt học tập. 70 sinh viên năm nhất và 29 sinh viên năm thứ hai. Cách đây không lâu nhóm thứ ba 11 người mới đến Obninsk. Trong vòng một năm, họ sẽ học tiếng Nga và bổ sung các môn học kỹ thuật chính tại khoa dự bị, và sau đó sẽ trở thành sinh viên thực thụ. Tôi hy vọng rằng, họ sẽ trở thành những sinh viên có trách nhiệm như những đàn anh năm thứ hai hiện nay, ông Vladimir Belozerov, trưởng khoa vật lý năng lượng nơi các sinh viên người Việt đang học tập, cho biết: “Các sinh viên Việt Nam học tập rất tốt. Các em đoạt nhiều giải thưởng trong các cuộc thi olympic khác nhau của Nga về toán học và vật lý. Còn sinh viên năm nhất Trần Quốc Tường trong tháng Tư năm nay đã đoạt được huy chương đồng về Olympic Toán học quốc tế tại Israel. Các chàng trai đều rất có chí hướng, và không muốn phụ công đất nước mình, nơi đã đặt kỳ vọng vào họ như những chuyên gia tương lai của đất nước và cung cấp cho họ đầy đủ điều kiện học tập. Họ được nhận từ chính phủ Việt Nam học bổng 420 usd. Khó khăn chính đối với họ là phải nắm vững tiếng Nga. Và ở đây, theo ý kiến tôi, sẽ rất hữu ích nếu thành lập các nhóm học tập pha trộn, người nước ngoài học cùng với sinh viên Nga, cũng như là xếp họ sống chung với sinh viên Nga trong ký túc xá. Ngoài sinh viên Việt Nam, chỗ chúng tôi còn có nhiều sinh viên Thổ Nhĩ Kỳ và Mông Cổ học tập. Tuy vậy tạm thời người nước ngoài vẫn học tập và sinh hoạt riêng theo các quy định của Trung tâm giáo dục hạt nhân quốc tế”.

Đối với các môn học kỹ thuật thì trong năm đầu tiên đã có các bản ghi tóm tắt bài giảng, do các sinh viên Nga soạn, tuy nhiên việc tiếp thu các môn học xã hội – như lịch sử và văn hóa – thì khó khăn hơn nhiều. Để được nhận học bổng Nga lũy tiến, cần phải tránh không bị điểm ba, các sinh viên Việt Nam đã phải nỗ lực rất nhiều, kể cả việc phải trả thi lại các môn xã hội. Sang năm thứ hai, các kiến thức về tiếng Nga của họ được cải thiện đáng kể nhờ có kỳ nghỉ hè. Vào mùa hè các sinh viên Việt Nam cùng tham gia với các sinh viên Nga vào hội nghị khoa học, họ sống dã ngoại trong các lều trại, và sau đó cùng đến trại hè trên sông Volga, gần thành phố cổ Tver của Nga. 

Để vận hành một tổ máy của nhà máy điện hạt nhân cần phải có từ 700-1000 chuyên gia các ngành khác nhau. Nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của Việt Nam sẽ có hai tổ máy. Đến năm 2030, Việt Nam có kế hoạch đưa vào hoạt động 13 lò phản ứng hạt nhân. Vì vậy, trước mắt, Trung tâm đào tạo quốc tế hạt nhân tại thị trấn khoa học Obninsk của Nga sẽ có nhiều công việc theo hướng Việt Nam.