Vụ ám sát ông vua mafia Nga và cuộc chiến của thế giới ngầm

Cuộc chiến giành quyền lực trong giới tội phạm Nga xảy ra quyết liệt sau khi ông trùm mafia khét tiếng Aslan Usoyan bị bắn chết tại thủ đô Moscow đầu năm 2013.


Usoyan là người Kurd, chào đời và trưởng thành tại Gruzia. Người đàn ông này bắt đầu con đường tội phạm từ năm 18 tuổi. Năm 19 tuổi, Usoyan bị tống giam vì tấn công một cảnh sát. Trong những thời gian ngồi tù suốt thập niên 1990, y nổi lên thành một lãnh đạo uy tín trong Vory v Zakone, một tổ chức hình thành ở các nhà tù, và trở thành "ông vua" trong giới tội phạm.

Usoyan từng dẫn đầu một băng đảng bảo kê và kiếm lợi nhuận từ các doanh nghiệp. Sau đó, y vươn lên kiểm soát nhiều tổ chức bài bạc, các nhóm buôn vũ khí, buôn lậu ma túy... Từ sau khi Liên Xô tan rã, Usoyan vẫn giữ uy thế là ông trùm quyền lực và được kính trọng trong thế giới mafia.

Là một nhân vật uy quyền trong thế giới ngầm, Usoyan trở thành mục tiêu trong các cuộc chiến giành quyền lực của những nhóm tội phạm Nga. Y may mắn sống sót sau 2 vụ ám sát, một lần tại Sochi vào năm 1998 và một lần khác xảy ra ở Moscow vào năm 2010. Tuy nhiên, may mắn không mỉm cười với y trong lần ám sát thứ 3.

Ngày 16/1/2013, vụ ám sát "ông vua" Aslan Usoyan xảy ra bên ngoài một nhà hàng ở phố Povarskaya, giữa lòng thủ đô Moscow và cách Điện Kremlin không xa. Đội bảo vệ của Usoyan không kịp che chắn cho y khỏi phát đạn của một tay súng bắn tỉa chuyên nghiệp.


Điều tra của cảnh sát cho thấy tên sát thủ đã sử dụng khẩu súng trường Val nòng 9 mm, vũ khí chuyên dụng của lực lượng đặc nhiệm một thời. Usoyan qua đời ở tuổi 75 vì các vết thương nặng.

"Vụ ám sát năm 2010 và 2013 chắc chắn do cùng một tên thực hiện", một nguồn tin cảnh sát trả lời trên Interfax. Cục điều tra Nga đã mở hồ sơ hình sự về vụ sát hại Usoyan và quá trình điều tra vẫn đang được tiến hành.

Cuộc chiến giành quyền lực

Vài năm trước khi Usoyan bị ám sát, báo Washington Post cho biết các ông trùm tại Nga đã họp mặt để cố gắng dàn xếp bất đồng và phân chia khu vực cai trị. Cuộc họp không đạt kết quả nào. Đại diện đàm phán của Usoyan là Vyacheslav Ivankov, sau này bị ám sát vào năm 2009.

Cựu quan chức ngành cảnh sát Alexander Mikhailov dự đoán cái chết của Usoyan sẽ khép lại những vụ bạo lực. "Usoyan qua đời có nghĩa là việc phân chia lại thị trường đã hoàn tất", ông này nói.


Trong khi đó, giáo sư Mark Galeotti (Đại học New York) cảnh báo cái chết của ông Usoyan sẽ mở đầu cho những cuộc chiến đẫm máu theo phong cách mafia truyền thống để trả thù. Giáo sư Galeotti lo ngại: "Cháu trai của Usoyan sẽ nối nghiệp ông ấy nhanh chóng và quyết liệt. Rất nhiều cuộc chiến có thể bùng nổ trong thời gian tới".

Ngày 1/2/2013, Rovshan Dzhaniyev, tên tội phạm người Azerbaijan, bị bắn chết ở Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ). Dzhaniyev được cho là nghi phạm chính trong vụ ám sát Usoyan. Tuy nhiên, một nguồn tin an ninh Nga cho biết trên báo Moscow Times rằng: "Một nửa nguồn tin trong các băng tội phạm quả quyết Rovshan đã chết, nửa còn lại tin rằng chính y tung tin đồn này để trốn tránh các cuộc săn đuổi".

Đài Rossia 1 cũng đưa tin tên Astamir Gulia, thành viên chủ chốt một nhóm tội phạm thường xuyên đối đầu với băng đảng của ông trùm Usoyan, bị bắn chết ở một nhà hàng tại Moscow ngày 18/1.


Không dừng lại ở đó, các băng đảng nhanh chóng dòm ngó quyền kiểm soát đế chế rộng lớn của ông Usoyan ở Moscow và Sochi, nơi diễn ra Thế vận hội mùa đông 2014. Eduard Kakosyan, một phó tướng của Usoyan quản lý hoạt động ở Sochi, bị một tay súng lái xe máy ám sát hồi cuối năm 2010.

Một trong những lý do khiến các đối thủ muốn loại trừ Usoyan là vì khối bất động sản đắc địa mà ông sở hữu ở Sochi, cũng như sự ảnh hưởng ở các công ty xây dựng tranh giành đấu thầu các hạng mục tại nơi đăng cai đại hội thể thao mùa đông lớn nhất thế giới.

"Ở đâu có tiền, ở đó có những băng đảng tội phạm. Sochi là căn cứ địa, quê hương thứ hai của ông Usoyan", Sergei Kanev, nhà báo chuyên mảng tội phạm hình sự của tờ Novaya Gazeta, cho biết.