Mỹ càng trừng phạt, giới đầu tư càng đổ tiền vào Nga!

Đầu tư nước ngoài giúp chỉ số chứng khoán của Nga thời cấm vận đạt mức cao nhất mọi thời đại

Ngày 13/2/2019, Ngân hàng Trung ương Nga đã công bố Báo cáo tài chính tháng 1/2019. Theo đó, trong tháng đầu tiên của năm 2019, thị trường chứng khoán Nga đã thu hút đầu tư nước ngoài đạt kỷ lục - nhiều nhất trong 5 năm trở lại đây.

Bất chấp việc Mỹ và phương Tây gia tăng, gia hạn trừng phạt - cấm vận Nga, các nhà đầu tư nước ngoài vẫn đổ thêm gần 576 triệu USD vào thị trường chứng khoán Nga trong tháng 1/2019.

Chỉ số giao dịch chứng khoán Moscow (MOEX) - giao dịch bằng đồng ruble - tăng 6,4% so với tháng 12/2018. Đặc biệt khả năng thanh khoản của thị trường tài chính Nga luôn ở mức cao.


MOEX đã đạt nhiều kỷ lục trong tháng 1/2019 và kết thúc tháng ở mức 2.536,28 điểm. Từ đó tạo đà để rồi đạt mức cao nhất mọi thời đại vào ngày 6/2/2019, khi đạt tới 2.551,97 điểm.

Tổng khối lượng giao dịch trên thị trường chứng khoán Moscow đạt tới con số 58,9 nghìn tỷ ruble - tương đương 900 tỷ USD - vào tháng 1/2019, tăng 1,5% so với cùng kỳ năm 2018.

MOEX là chỉ số chính của thị trường chứng khoán Nga - là nơi giao dịch cổ phiếu của hơn 40 tập đoàn công nghiệp, tài chính lớn nhất của nước Nga, như Sberbank, Gazprom, Rosneft, UC Rusal, Novatek và nhiều blue chip khác.

Số lượng nhà đầu tư trên Sàn giao dịch Moscow đã đạt con số hai triệu người. Và hơn 700.000 nhà đầu tư đã giao dịch thành công trong năm 2018, trong đó có hàng trăm ngàn nhà đầu tư nước ngoài.

Trong khi đó chỉ số MSCI Russia Index giao dịch bằng đồng đô la Mỹ cũng tăng tới 13,2% - đạt mức của tháng 4/2018, trước khi lệnh trừng phạt Nga khắc nghiệt nhất được Mỹ đưa ra.

Ngoài cổ phiếu, các nhà đầu tư nước ngoài cũng tích cực đổ tiền vào trái phiếu Nga, bất chấp lệnh trừng phạt của Mỹ và phương Tây đối với Nga liên tục được gia tăng với nhiều tầng nấc.

Trái phiếu chính phủ Nga đã thu hút mạnh mẽ các nhà đầu tư nước ngoài. Với các số liệu được công bố cho thấy, những người sống ngoài biên giới nước Nga đã đầu tư thêm 837 triệu USD vào thị trường trái phiếu Nga, cao nhất từ tháng 1/2018.

Theo báo cáo của Ngân hàng Trung ương Nga, một nửa lượng trái phiếu được mua tại các cuộc đấu giá, nửa còn lại được giao dịch tại thị trường thứ cấp, nơi dòng vốn đầu tư nước ngoài lần đầu tiên được ghi nhận từng năm một.

Theo giới chuyên gia tài chính phương Tây, tháng 1/2019, thị trường tài chính Nga khởi sắc là một phần do sự tăng trưởng của nhu cầu toàn cầu đối với các tài sản rủi ro, một phần do chính sách tiếp cận tài chính thận trọng của chính phủ Nga.


Chính sự khởi sắc của thị trường tài chính Nga mà ngày 8/2/2019, tổ chức chuyên về đánh giá và xếp hạng tín dụng Moody's tiếp tục có thay đổi trong xếp hạng đối với kinh tế - tài chính Nga.

Theo công bố của Moody's, tổ chức này đã nâng xếp hạng tín dụng dài hạn của Nga từ Ba1 lên cấp đầu tư của Baa3 với triển vọng ổn định tích cực, qua đó thừa nhận tác động tích cực từ chính sách quản lý vĩ mô của chính phủ Nga.

Thực ra vào tháng 10/2018, Phó Chủ tịch Moody’s đã dự đoán sự trở lại của đầu tư nước ngoài vào thị trường Nga sẽ rất mạnh mẽ, bởi kết quả tài chính mà hệ thống doanh nghiệp Nga đã đạt được trong năm 2018.

Như vậy, 2 năm liên tiếp, Moody's đã đánh giá tích cực và nâng xếp hạng cho kinh tế - tài chính Nga, mà chính sách quản lý vị mô của chính phủ Nga đảm bảo kinh tế ổn định và gia tăng lợi suất cho hoạt động kinh doanh là sơ sở quan trọng nhất.

Nếu trong thông cáo ngày 26/1/2018, Moody's đã ghi rõ: “Moody's thay đổi quan điểm về xếp hạng tín dụng dài hạn và xếp hạng tín nhiệm dài hạn của Nga từ ổn định lên tích cực. Moody's xác nhận xếp hạng tín dụng dài hạn của Nga lên Ba1".

Thì trong thông cáo ngày 8/2/2019, Moody's đã công nhận: "Chính sách của chính phủ Nga đã giúp đảm bảo một nền tài chính công mạnh mẽ, từ đó giúp Nga có đủ khả năng chịu được mọi biện pháp trừng phạt khắc nghiệt nhất có thể của Mỹ".

Sao Mỹ càng trừng phạt, Nga càng hấp dẫn giới đầu tư?

Nếu Bloomberg đánh giá Nga là 1 trong 7 nền kinh tế mới nổi trở thành điểm đến hấp dẫn nhất với đầu tư trong năm 2017, thì Ernst & Young đánh giá Nga là 1 trong 5 điểm đến hấp dẫn nhất châu Âu đối với đầu tư nước ngoài trong năm 2018.

Còn Moody's thì nhận định ảnh hưởng tiêu cực bởi những cú sốc từ trừng phạt-cấm vận của Mỹ và phương Tây thực sự đã giảm đi đáng kể và hoàn toàn không còn là rào cản với giới đầu tư.

Điều gì và tại sao nước Nga lại có sức hút lớn như vậy với giới đầu tư, thậm chí Mỹ - phương Tây càng siết trừng phạt - cấm vận Nga thì lực hút từ nước Nga với giới đầu tư quốc tế càng mạnh mẽ?

Tuy nhiên, khi đồng ruble chạm đáy trong một thời gian quá ngắn, dù gây ra cú sốc cho kinh tế - tài chính Nga, song chính điều đó lại khiến cho sự phục hồi của nó diễn ra nhanh chóng hơn.

Độ dốc của hình sin đi xuống khi đồng ruble mất giá đã dự báo độ dốc của hình sin đi lên khi đồng rúp ổn định. Đáng nói là khi đồng ruble mất giá thì thiệt hại thực tế, còn khi đồng ruble ổn định thì kinh tế Nga có lợi ích kép - cả thực tế lẫn tiềm năng.

Chính hiệu ứng từ lợi ích kép mà đồng ruble mang lại cho kinh tế Nga khiến giới đầu tư bị hấp dẫn bởi sức hút từ xứ sở bạch dương. Không phải ngẫu nhiên Ngân hàng Thụy Sĩ đánh giá lợi suất của đồng ruble lên tới 26% trong năm 2018.

Những lợi ích tiềm năng của đồng nội tệ Nga sẽ phụ thuộc vào khả năng nắm bắt và khai thác cơ hội của nhà đầu tư cũng như tác động từ tình hình kinh tế - chính trị tại nước Nga và trên thế giới ảnh hưởng tới nước Nga.

Trong khi thực tế chứng minh cả hai yếu tố này đều có tác động hoặc tích cực, hoặc ít tiêu cực tới kinh tế nước Nga so với các nền kinh tế khác trên thế giới, kể cả các nền kinh tế phát triển.

Như vậy, khai thác lợi ích từ kinh tế Nga, từ lợi suất tiềm năng của đồng ruble hoàn toàn phụ thuộc vào khả năng và độ nhạy cảm của nhà đầu tư. Đây là yếu tố quyết định nhất tạo nên sức hấp dẫn của kinh tế Nga trong bối cảnh bị siết cấm vận.

Mỹ đã thấy điều đó nên quyết hạ gục Nga qua việc biến đồng ruble "thành giấy lộn", song thất bại. Lý do một phần vì sai lầm trong thiết kế trừng phạt, một phần bị bất ngờ bởi sức chịu đựng của kinh tế Nga, chủ yếu nhờ quỹ dự trữ lớn và nợ quốc gia thấp.

Theo giới phân tích, trong số các giải pháp của Nga ứng phó cấm vận - trừng phạt, thì việc áp dụng các chính sách giúp nâng cao sức mua cho đồng ruble và gia tăng lợi suất cho đồng nội tệ được xem là "ghi điểm" lớn nhất với giới đầu tư.

Có thể thấy rằng, qua việc nâng cao sức mua của đồng ruble, chính phủ Nga đã làm giảm sự phụ thuộc của hệ thống tài chính Nga vào đồng USD và cơ chế tài chính xoay quanh đồng bạc xanh.

Khi độc lập với USD và cơ chế tài chính xoay quanh USD thì mức độ rủi ro của thị trường tài chính Nga sẽ giảm thiểu. Bởi khi đó chính sách của chính phủ Nga sẽ tác động trực tiếp tới thị trường tài chính Nga, thay vì còn phụ thuộc vào FED.

Với nhà đầu tư thì điều đó đã tạo ra sức hấp dẫn rất lớn. Vì hầu hết các thị trường tài chính hoạt động trong bối cảnh vừa phụ thuộc vào chính sách của chính phủ sở tại, vừa phụ thuộc vào chính sách của FED.

Vì vậy, lựa chọn nâng cao sức mua cho đồng ruble được xem là quyết định đa tác hiệu của Tổng thống Putin. Vừa ổn định cho kinh tế vĩ mô - nền tảng là PPP thay vì GDP phụ thuộc vào USD, vừa đảm bảo cho kinh tế vi mô - hoạt động kinh doanh.

Khi sức mua của đồng ruble được nâng cao thì các chính sách nhằm gia tăng lợi suất cho đồng ruble sẽ giúp cộng hưởng sức hút với giới đầu tư. Bởi khi đó doanh lợi của nhà đầu tư được tối đa hoá và luôn là "lời thật".


Nếu hệ thống tài chính Nga còn phụ thuộc vào USD và cơ chế tài chính xoay quanh đồng tiền này thì nhà đầu tư vào Nga hoàn toàn có thể rơi vào cảnh "lời giả, lỗ thật". Vì chỉ cần một động thái của FED là lợi nhuận của nhà đầu tư có thể tuột giảm giá trị.

Không phải ngẫu nhiên Moody's lưu ý: Trong những tháng tới, Mỹ có thể sẽ đưa ra các biện pháp trừng phạt Nga. Song Moscow có thể ngăn chặn các biện pháp mới của Washington mà không gây thiệt hại nghiêm trọng đến thị trường tài chính Nga.

Với thực tế diễn ra và những hiệu ứng tích cực như vậy, thử hỏi làm sao giới đầu tư không bị hấp dẫn bởi các cơ hội kiếm tiền tại xứ sở bạch dương cho được. Điều đó cho thấy giới chính trị Mỹ muốn trừng phạt để hạ gục Nga luôn chỉ là mơ ước.