EU mất vị trí đối tác thương mại chính của Nga

Trong cuộc họp Hội đồng Chính sách đối ngoại và quốc phòng, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov tuyên bố, Liên minh châu Âu (EU) đã nhường vị trí đối tác thương mại chính của Nga cho các nước BRICS, SNG và khu vực châu Á-Thái Bình Dương.

Cụ thể, theo ông Lavrov: "Hướng đông trong chính sách đối ngoại nói chung của chúng ta đang được củng cố mạnh hơn. Bây giờ đã không phải là EU, mà là Trung Quốc, các nước SNG, khu vực châu Á-Thái Bình Dương và BRICS đang là đối tác thương mại chính của Nga".

Dẫn dữ liệu của Hải quan Liên bang, Ngoại trưởng Nga cho biết, trong 5 năm qua tỷ lệ châu Âu trong giao lưu thương mại của Nga đã giảm từ 49% xuống 42,7%, trong khi tỷ lệ của nhóm nước kể trên - SNG, Trung Quốc, các quốc gia khác trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương và BRICS - đã tăng từ 40% lên tới 45% và cao hơn.

"Đây là câu trả lời cho những người bi quan không mấy tin là chúng ta có khả năng nhanh chóng tái tổ chức và tham gia một cách có lợi vào các tiến trình phát triển cao trào của châu Á”, ông Lavrov khẳng định.

Được công bố vào năm 2010, chính sách hướng Đông của Nga nhằm mục tiêu giảm bớt sự phụ thuộc về kinh tế của nước này vào phương Tây và lợi dụng các nền kinh tế đang lớn mạnh của châu Á. Chính sách này càng được Moskva thúc đẩy do giá dầu sụt giảm và những biện pháp trừng phạt của phương Tây khiến kinh tế Nga rơi vào khủng hoảng.

Phát biểu nói trên của Ngoại trưởng Sergei Lavrov đã phần nào cho thấy sự thành công của chính sách hướng Đông của Nga. Tuy nhiên, cho đến nay giới phân tích vẫn hoài nghi vào khả năng Nga có đủ nguồn lực để dàn trải trên một khu vực rộng lớn như châu Á-Thái Bình Dương, chưa kể mức độ ảnh hưởng thực sự của Nga ở "hướng Đông" là không lớn.

Trên tờ Quan điểm của Nga vào năm 2018 chuyên gia Fedor Lukianov trích dẫn số liệu cho thấy, các nước trong khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương ngày nay chiếm 1/3 thương mại nước ngoài của Nga, nhưng tỷ lệ của Nga không vượt quá 3% thương mại của bất kỳ quốc gia nào trong khu vực.

Nga có một đề xuất độc đáo trong một số lĩnh vực chiến lược quan trọng như hợp tác kỹ thuật quân sự, an ninh thông tin, khai thác khoáng sản và năng lượng, nhưng những đề xuất này đã tồn tại trong nhiều thập kỷ và kết quả vẫn chỉ mang tính hình thức.

Sự hiện diện quân sự của Nga ở Tây Thái Bình Dương cũng bị hạn chế và không cho phép Nga tham gia cuộc đấu giữa Mỹ và Trung Quốc.

Đáng chú ý, chuyên gia Tvetsov nêu ra yếu tố Trung Quốc như một trở ngại đối với tham vọng đóng vai “thế lực thứ ba”.

Theo chuyên gia này, Nga ngày càng phụ thuộc vào Trung Quốc mà ví dụ điển hình là việc Moscow không có quan điểm trung lập trong vấn đề Biển Đông sau khi tập trận chung với Trung Quốc và ủng hộ Bắc Kinh không công nhận phán quyết của Tòa Trọng tài thường trực tại La Haye năm 2016.

Như vậy, ngoại trừ những đối tác truyền thống, Nga không có nhiều cơ hội để mở rộng tầm ảnh hưởng ở khu vực bằng các hành động mang tính đột phá.

Đối với châu Âu, vào tháng 3 năm nay, Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev khẳng định EU vẫn là một đối tác quan trọng của Nga, và không có trở ngại khách quan nào đối với việc phát triển quan hệ song phương.

"Tôi có thể tự tin nói rằng EU đã và vẫn là một đối tác kinh tế, thương mại của chúng tôi. Mặc dù có những khó khăn và những nỗ lực bền bỉ của Mỹ nhằm làm chậm sự phát triển trong mối quan hệ của chúng ta, tôi tin rằng không có trở ngại khách quan nào đối với quan hệ hợp tác xây dựng giữa Nga và EU", ông Medvedev nói. 

Ông nói thêm rằng Nga và EU có rất nhiều mối liên hệ địa chính trị, kinh tế, văn hóa và lịch sử mà chỉ có một con đường duy nhất cho những mối liên hệ này, đó là con đường hợp tác.