Trung Quốc "ém" "vũ khí" lớn chưa dùng trong cuộc chiến thương mại với Mỹ

60 tỉ USD là khoản tiền mà du khách Trung Quốc chi mỗi năm để đi du lịch Mỹ. Nhưng hiện số lượng doanh nhân, du khách và sinh viên Trung Quốc đến Mỹ đang ngày một ít đi - dấu hiệu cho thấy cuộc chiến thương mại giữa Washington và Bắc Kinh có thể gây thiệt hại theo những cách không thể đoán trước.

Sự suy giảm này - rõ nhất trong việc cấp visa và số lượng vé máy bay - không phải là kết quả từ những hành động chính thức của Bắc Kinh, nhưng lại là một vũ khí tiềm năng mà Trung Quốc có thể sử dụng.

Theo thống kê của Bộ Ngoại giao Mỹ, số lượng visa du lịch, du học và kinh doanh cấp cho người Trung Quốc từ tháng 5 đến tháng 9.2018 giảm 102.000 so với cùng kỳ năm ngoái, tương đương giảm 13%.

Số lượng vé máy bay từ Trung Quốc đi Mỹ giảm 42% trong tuần đầu tiên của tháng 10 - trùng với kỳ nghỉ lễ Quốc khánh dài ở Trung Quốc, thời điểm người dân nước này thường đi du lịch nước ngoài.

Không giống như thương mại hàng hóa mà Tổng thống Donald Trump thường phàn nàn về thâm hụt lớn với Trung Quốc, Mỹ có thặng dư lớn về dịch vụ khiến đây là lĩnh vực có thể bị tổn thương nặng trong chiến tranh thương mại kéo dài. Kể từ năm 2011, thương mại dịch vụ của Mỹ với Trung Quốc tăng 3 lần so với thương mại hàng hóa.

Trung Quốc đã từng lợi dụng lợi thế này. Trong cuộc tranh chấp ngoại giao với Hàn Quốc vào năm ngoái, chính phủ Trung Quốc cấm bán các tour du lịch trọn gói đến Seoul và đảo Jeju. Cuộc tẩy chay khiến các doanh nghiệp Hàn Quốc thiệt hại gần 7 tỉ USD chỉ trong vài tháng, bởi khách Trung Quốc tuân thủ lệnh cấm của chính phủ.

Nếu Trung Quốc phát động một cuộc tẩy chay tương tự với Mỹ thì Washington sẽ thiệt hại còn lớn hơn, không những mất nguồn thu từ dịch vụ du lịch mà còn mất khoản tiền khổng lồ mà du khách Trung Quốc mạnh tay mua sắm khi đến Mỹ. Theo số liệu thống kê, du khách Trung Quốc chi trung bình 6.900 USD cho mỗi chuyến đi.

Một lĩnh vực khác có thể bị ảnh hưởng là số lượng sinh viên Trung Quốc ở Mỹ. Năm ngoái, hơn 350.000 sinh viên Trung Quốc đã đến Mỹ theo học, gần gấp đôi số sinh viên Ấn Độ - nước có sinh viên lớn thứ 2 ở Mỹ.

Nếu Trung Quốc chọn cách mở rộng cuộc chiến thương mại bằng việc cấm công dân chi cho du lịch, dịch vụ tài chính hoặc hợp đồng kinh tế, Mỹ sẽ cảm thấy tác động nhanh hơn là việc Bắc Kinh đánh thuế bổ sung với hàng hóa Mỹ - tờ Washington Post dẫn lời bà Joy Danton Ma, nhà nghiên cứu cao cấp tại Viện Paulson ở Chicago.

"Các nhà sản xuất Trung Quốc cần thời gian để sắp xếp lại chuỗi cung ứng phức tạp, nhưng người tiêu dùng Trung Quốc có thể dễ dàng thay đổi kế hoạch nghỉ dưỡng để thăm Tuscany thay vì Thung lũng Napa" - bà Joy nói.

Cho đến nay, hạng mục dịch vụ lớn nhất là du lịch đã đem lại cho các hãng hàng không, khách sạn và đại lý du lịch Mỹ 32 tỉ USD trong năm ngoái, gấp 2 lần giá trị tất cả máy bay Mỹ bán cho Trung Quốc - theo Bộ Thương mại Mỹ.