Thế giới nói gì trước lời xin lỗi của Thổ Nhĩ Kỳ với Nga?

Ngày 27/6, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã gửi thư cho Tổng thống Nga Putin, xin lỗi về việc bắn rơi máy bay Su-24 của Nga khiến phi công Oleg Peshkov thiệt mạng. Ngày 28/6, thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Binali Yildirim thông báo rằng nước ông đã sẵn sàng để bồi thường chiếc máy bay ném bom Su-24 của Nga bị phía Thổ bắn rơi. Giới truyền thông quốc tế ngay lập tức phản ứng sôi nổi về sự kiện này.


Đường cùng mới chịu quy hàng

Hàng loạt cơ quan thông tấn trên thế giới nhận xét rằng trong hơn nửa năm trở lại đây, ông Erdogan đã đưa Thổ Nhĩ Kỳ đến tình cảnh bị cả thế giới ngấm ngầm (và cả công khai) cô lập, vì vậy, lời xin lỗi của Ankara trước nước Nga đã thể hiện nỗ lực làm dịu dư luận quốc tế nhằm thoát khỏi hoàn cảnh bị cô lập do chính mình tạo ra.

Báo The Washington Post viết rằng “một trong những nhà lãnh đạo có uy tín nhất trong khu vực” đã phải “xắn tay áo” giải quyết những xung đột ngoại giao dồn nén lại trong thời gian gần đây.

Còn theo báo The Atlantic của Mỹ thì bình luận rằng bước đầu tiên của Erdogan (lời xin lỗi nước Nga) là “một sự kiện đáng chú ý”, và “rõ ràng là Ankara đang cố vùng vẫy thoát lầy do bị cô lập”.

Ngoài ra, nhiều tờ báo lớn trên thế giới cũng nhận xét rằng việc Erdogan quyết định đưa ra lời xin lỗi với Moscow đã thể hiện những toan tính về địa chính trị của ông ta, vì rằng Nga đóng vai trò rất quan trọng trong việc giải quyết các vấn đề quốc tế hiện nay, đặc biệt là các cuộc xung đột ở Trung Đông nói chung và Syria nói riêng, trong đó không ít lợi ích của Thổ Nhĩ Kỳ.

Lợi ích quốc qua cao hơn lòng tự ái

“Điều mà ông Erdogan ghét nhất trên đời là việc phải đưa ra lời xin lỗi về hành động của mình. Nhưng giờ đây, ông ta buộc phải làm điều này để cải thiện quan hệ với Điện Kremlin, trong bối cảnh tình hình an ninh ở khu vực Trung Đông và của Thổ Nhĩ Kỳ nói riêng ngày càng bị đe dọa nặng nề trước mối nguy IS” – báo Foreign Policy viết.

Báo này cũng bình luận rằng Erdogan buộc phải xuống nước trước Moscow là vì hiện nay, mối quan hệ giữa Ankara với các nước châu Âu đã trở nên vô cùng lỏng lẻo, điều đó mỗi ngày một đẩy xa Thổ Nhĩ Kỳ ra khỏi vòng tròn hợp tác cả về kinh tế lẫn chính trị, và quốc gia này cũng bị tước dần đi cơ hội tham gia giải quyết các vấn đề quốc tế. Ngoài ra, Thổ Nhĩ Kỳ còn phải chịu áp lực từ những chỉ trích công khai hoặc ngấm ngầm từ cộng đồng quốc tế, ví dụ như việc mới đây Quốc hội Đức đã ra nghị quyết công nhận nạn diệt chủng người Armenia (do người Thổ gây ra) từ thời Đế quốc Ottoman, năm 1915.

Một bình luận viên của hãng thông tấn Al Jazeera (Qatar) viết rằng đối với nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ, nhu cầu bình thường hóa quan hệ với Nga đã cấp thiết đến mức ông phải đặt điều này lên trên nỗi nhục quỳ gối (ngụ ý việc xin lỗi).

Ankara không thể chịu đựng lâu dài đòn trừng phạt kinh tế

Các nhà báo quốc tế còn nhận ra một nguyên nhân quan trọng nữa khiến Ankara phải xuống nước – đó là các biện pháp trừng phạt kinh tế mà Moscow đã áp dụng đối với Thổ Nhĩ Kỳ vì việc bắn rơi máy bay Nga. “Việc Nga dỡ bỏ lệnh cấm vận kinh tế (nếu điều đó xảy ra) sẽ có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với Erdogan, người mà hiện đang chịu một áp lực vô cùng lớn trước những chỉ trích của dân chúng và các lực lượng đối lập về tình hình kinh tế đất nước đã trở nên đặc biệt thảm hại” – theo hãng tin Fox News.

Báo Financial Times của Anh cũng có cùng quan điểm khi chỉ ra rằng, ngành du lịch vốn rất thịnh vượng của Thổ Nhĩ Kỳ đang rơi vào bế tắc và đây là cuộc khủng hoảng lớn nhất trong lĩnh vực này của đất nước tính từ năm 1999.

“Không bao giờ muộn để nói lời xin lỗi” – báo Foreign Policy nhận xét về hành động vừa rồi của Erdogan trước Moscow.

Về việc Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ xin bồi thường chiếc máy bay bị bắn rơi, truyền thông quốc tế bình luận rằng đó chỉ là điều kiện vật chất đi kèm lời xin lỗi để Ankara khẳng định thành ý của mình mà thôi.

Xin tóm lược sự việc liên quan. Quan hệ giữa Moscow và Ankara đổ vỡ nặng kể từ ngày 24/11/2015, sau khi Thổ Nhĩ Kỳ bắn hạ máy bay chiến đấu của Nga đang hoạt động chống IS ở Syria, khiến một phi công Nga thiệt mạng. Ông Erdogan nhiều lần bày tỏ mong muốn nối lại quan hệ với Moscow. Ông Putin cũng cho biết sẵn sàng bình thường hóa quan hệ, nhưng với điều kiện Ankara phải có lời xin lỗi chính thức.

Ngày 27/6, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan đã gửi thư cho Tổng thống Nga Putin, xin lỗi về việc bắn rơi máy bay Su-24 của Nga khiến phi công Oleg Peshkov thiệt mạng. Ngày 28/6, Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Binali Yildirim thông báo rằng nước ông đã sẵn sàng để bồi thường chiếc máy bay ném bom Su-24 của Nga bị phía Thổ bắn rơi.

Vì hiện tại Moscow chưa có phản ứng gì nên không biết Điện Kremlin có coi những thông điệp trên là lời chính thức hay không.

Thiện Tâm (Theo TASS)