F-16 Thổ bắn rơi Su-24 Nga và bài học Nhật Bản-Liên Xô

Ankara có thể không gây ra hậu quả lớn đến vậy nếu tiêm kích của họ làm thêm một thủ tục cảnh cáo, giống như Nhật đã làm với Liên Xô.

Nga-Thổ Nhĩ Kỳ cáo buộc lẫn nhau xâm phạm không phận

Liên quan đến vụ 2 chiếc máy bay tiêm kích F-16 của không quân Thổ Nhĩ Kỳ bắn rơi chiếc máy bay ném bom tiền tuyến Su-24 của Nga, Bộ Quốc phòng nước này khẳng định, máy bay Nga đã xâm phạm không phận nước này trong 17 giây, phớt lờ 10 lần cảnh cáo trong vòng 5 phút.

Ngược lại, Bộ Quốc phòng Nga đã tung bằng chứng video cho thấy, máy bay Su-24 chỉ bay trong không phận Syria, điểm gần nhất cách biên giới vài km, còn chính 2 máy bay tiêm kích F-16 của Thổ Nhĩ Kỳ đã vượt qua biên giới và bắn rơi máy bay Nga trong không phận Syria.

Ngay sau khi xảy ra sự việc chiếc Su-24M bị bắn hạ, Bộ Quốc phòng Nga đã cố gắng thiết lập đường dây nóng với phía Thổ Nhĩ Kỳ, nhưng không thành công. Moscow cáo buộc Ankara đã cố tình bắn rơi chiếc Su-24 sau đó tìm cách họp NATO để đối phó với Nga.

Theo thông tin chính thức từ Bộ Tổng tham mưu Quân đội Nga, trong vụ máy bay Su-24M của Không quân Nga tại Syria bị bắn hạ đã ghi nhận một phi công thiệt mạng. Số phận người phi công còn lại chưa được xác định.

Ngoài ra, một lính thủy đánh bộ trong lực lượng tìm kiếm-cứu hộ phi công mất tích cũng thiệt mạng khi máy bay Mi-8 chở họ trúng tên lửa chống tăng TOW ở khu vực biên giới Syria và Thổ Nhĩ Kỳ.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan vẫn khẳng định nước này có quyền bảo vệ lãnh thổ và không phận và tất cả các nước phải tôn trọng điều đó. Ông cho biết máy bay chiến đấu Thổ Nhĩ Kỳ đã cảnh báo máy bay Nga 10 lần nhưng chiếc Su-24 đã “phớt lờ” điều đó.

Vấn đề là theo bản đồ radar mà phía Thổ Nhĩ Kỳ đã công bố, máy bay Nga đã bay vào không phận Thổ Nhĩ Kỳ. Thế nhưng, nó đã bay trong một khoảng đất nhỏ hẹp đâm vào lãnh thổ Syria, nhỏ đến mức một chiến đấu cơ chỉ mất vài giây để bay qua.

Với những cuộc truy tìm đối thủ dưới mặt đất từ trên không, địa hình rừng núi phức tạp ở khu vực biên giới giữa 2 nước rất dễ khiến phi công của một nước xa lạ như Nga bay phạm vào không phận của Thổ Nhĩ Kỳ. Điều này là hoàn toàn dễ hiểu.

Từ trước đến nay, mỗi năm đã diễn ra hàng trăm vụ máy bay chiến đấu của các nước NATO bay lên ngăn chặn khả năng máy bay Nga xâm phạm không phận của họ. Và từ trước đến nay, chưa để xảy ra va chạm nào đáng tiếc chứ đứng nói đến việc sử dụng vũ khí.

Tuy nhiên, lần này đã xảy ra vụ việc, lần đầu tiên kể từ sau Chiến tranh lạnh, một thành viên của NATO bắn rơi máy bay Nga.

Mỹ-NATO lo ngại vì Thổ Nhĩ Kỳ quá nóng vội

Sau khi vụ việc xảy ra, bầu không khí chính trị thế giới đang hết sức căng thẳng. Nga đã hết sức giận dữ và cáo buộc hành động của Thổ Nhĩ Kỳ là “cú đánh trộm sau lưng” và hành động “giống như đồng lõa với bè lũ khủng bố quốc tế”, báo hiệu sự căng thẳng trong quan hệ 2 nước và cả khối NATO.


Liên quan đến vấn đề này, Tổng thống Mỹ Barack Obama khẳng định Thổ Nhĩ Kỳ có quyền bảo vệ lãnh thổ và không phận. Tuy nhiên, theo người đứng đầu Nhà Trắng, chính quyền Ankara không được lặp lại những hành động nóng vội tương tự.

Trong cuộc gặp cấp đại sứ NATO, một số đại sứ tỏ ra lo ngại với việc Thổ Nhĩ Kỳ đã không ép máy bay Nga ra khỏi không phận mà phóng tên lửa phá hủy nó. Reuters dẫn lời một nhà ngoại giao NATO bình luận rằng, có nhiều cách để xử lý an toàn những tình huống như vậy.

Hiện đang có thông tin cho rằng, Thổ Nhĩ Kỳ đã bỏ qua quy định quốc tế về xử lý các máy bay xâm phạm không phận.

Theo đó, nếu phát hiện các máy bay Nga “có dấu hiệu” xâm phạm không phận nước mình, các chiến đấu cơ của Thổ Nhĩ Kỳ có thể được lệnh xuất kích bay kèm theo các máy bay Nga, dọc ranh giới không phận nước mình.

Thường trong tình huống này, máy bay đối phương sẽ ngầm hiểu là họ đang bay sát không phận nước khác và chú ý điều chỉnh đường bay, không xâm phạm vào không phận của đối phương.