Đi hay ở EU, chuyện không của riêng Anh

Đi hay ở lại trong Liên minh châu Âu (EU)? Đó là câu hỏi người dân Anh phải trả lời vào ngày 23-6 tới. London sẽ thua thiệt nhiều nếu đa số người dân Anh nghiêng về kịch bản ra khỏi EU (Brexit), GDP sẽ giảm từ 4-10% do thất thu về thương mại và tài chính.

Kết quả thăm dò do Viện Ipsos-MORI vừa công bố cho hay gần 90% trong số 600 chuyên gia kinh tế được tham khảo ý kiến đều nói tới những tác động tiêu cực trong trường hợp đa số dân Anh đòi ra khỏi EU trong cuộc trưng cầu dân ý. Chia tay EU, kinh tế Anh sẽ đổ dốc trong 5 năm tới. Trong mắt 82% những người được hỏi, kịch bản Brexit cũng sẽ đè nặng lên thu nhập của các hộ gia đình ở bên kia bờ biển Manche, gia tăng áp lực lên thị trường lao động, và làm giảm giá đồng bảng Anh. Cơ quan tư vấn kinh tế Price Water Coopers (PwC) dự đoán kinh tế Anh sẽ bị thiệt hại hơn 120 tỷ EUR - tương đương 5% GDP của nền kinh tế thứ 3 trong EU, gần 1 triệu người lao động mất việc làm do hàng trăm doanh nghiệp dời trụ sở khỏi Anh.

Trong khi đó, báo cáo dài hơn 200 trang của chính phủ Anh được công bố vào đầu tháng 4-2016 cho thấy, quay lưng lại với EU, thu nhập của mỗi hộ gia đình sẽ giảm đi hơn 5.000EUR vào khoảng năm 2030, thâm hụt ngân sách nhà nước ước tính tăng thêm 45 tỷ EUR trong 15 năm sắp tới. Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế (OECD) từng nêu lên những kết luận như: Brexit sẽ gây những hậu quả tai hại cho kinh tế Anh và gây xáo trộn cho các đối tác trong OECD nói chung, cho châu Âu nói riêng. Ngay từ tháng 10-2015, chi phí bảo hiểm về nợ của nước Anh đã tăng mạnh, đề phòng kịch bản Brexit, đồng bảng Anh tuột giá.


GS. kinh tế Elie Cohen, giảng viên Học viện Khoa học chính trị Paris, nhấn mạnh đến 3 yếu tố giải thích vì sao kinh tế Anh bị thiệt hại trong ngắn và trung hạn. Thứ nhất, không một báo cáo nào tin là kịch bản Brexit sẽ có lợi cho kinh tế Anh nói riêng và EU nói chung. Cũng không một công trình nào công nhận các lập trường cho rằng đứng ngoài EU nước Anh sẽ tự do hơn để định đoạt về chính sách kinh tế, hay thương mại của mình. Thứ hai, các nghiên cứu nói trên đều cho thấy tăng trưởng của Anh sẽ bị giảm từ 1-4 điểm trong trường hợp London tách rời khỏi EU bởi lẽ nếu phe đòi tách khỏi EU thắng thế, nước Anh sẽ phải mất 2 năm đàm phán lại với Brussels về những điều kiện để vẫn có thể tham gia khu vực tự do mậu dịch với 27 thành viên còn lại trong EU. Trong 2 năm đó, không có gì rõ ràng về vị trí của nước Anh đối với EU và do vậy đầu tư, các hoạt động tài chính, giao thương giữa EU với Anh sẽ bị giảm đi đáng kể. Thứ ba, ngay trước mắt, nếu kết quả trưng cầu dân ý cho thấy phe bài châu Âu thắng thế, lập tức giá đồng bảng Anh sẽ giảm mạnh, chỉ số chứng khoán của toàn khối sẽ mất 10-15%.
 

Và đừng quên vai trò trọng yếu của khu tài chính London. Sở dĩ khu vực này được mệnh danh là lá phổi tài chính châu Âu, do khu tài chính này là cánh cổng đưa tư bản của thế giới vào thị trường châu Âu. Khi tách rời khỏi Brussels, London mất đi lợi thế đó. Anh sẽ phải đàm phán lại với các đối tác châu Âu về điểm này. Do vậy, trưng cầu dân ý về câu hỏi đi hay ở lại châu Âu thuần túy là một vấn đề chính trị nội bộ của nước Anh, nhưng cả châu Âu phải chú ý.