Reuters: Mỹ sắp bán một loạt sát thủ săn ngầm cho VN

Quyết định dỡ bỏ lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam có thể được Mỹ đưa ra vào cuối năm nay.

Ngày 24/9, Reuters đưa tin Mỹ đang tiến gần hơn tới việc dỡ bỏ lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam, và những lô vũ khí đầu tiên nhiều khả năng sẽ góp phần giúp Việt Nam bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo của mình.


Reuters dẫn lời các quan chức Mỹ cho hay Washington muốn hỗ trợ Việt Nam bằng cách tăng cường khả năng giám sát và phòng thủ bờ biển, và máy bay trinh sát P-3 Orion có thể là lô vũ khí đầu tiên mà Mỹ bán cho Việt Nam.

Được mệnh danh là “sát thủ săn ngầm”, P-3 Orion sẽ giúp Việt Nam giám sát chặt chẽ mọi hoạt động trên Biển Đông, trong bối cảnh Trung Quốc đang ngày càng gia tăng các hoạt động phi pháp nhằm thay đổi hiện trạng trên vùng biển chiến lược đang trở thành điểm nóng của thế giới này.

Hai quan chức cấp cao trong chính quyền Obama cho biết các cuộc thảo luận về việc nới lỏng lệnh cấm vận vũ khí đối với Việt Nam đang diễn ra ở Washington và quyết định có thể được đưa ra vào cuối năm nay.

Một quan chức giấu tên nói với Reuters: “Tình hình đang thay đổi, và đó là điều mà chúng tôi đang xem xét một cách nghiêm túc. Điều mà chúng tôi tìm thấy là một đối tác có cùng lợi ích với chúng tôi”.

Động thái rục rịch dỡ bỏ lệnh cấm vận vũ khí này của Mỹ được diễn ra sau khi quan hệ giữa hai nước được nối lại hơn 2 thập niên qua và ngày càng được tăng cường với hàng loạt cuộc gặp ngoại giao và quân sự cấp cao trong những tháng gần đây.


Cách đây không lâu, 4 thượng nghị sĩ Mỹ đã tới Hà Nội và thảo luận về lệnh cấm vận vũ khí của Mỹ, trong đó có Thượng nghị sĩ John McCain, một nhân vật rất tích cực trong cuộc vận động Mỹ bình thường hóa quan hệ với Việt Nam đầu thập niên 1990. Ông McCain cho biết ông sẽ nhanh chóng trình đề xuất dỡ bỏ một số hạn chế trong việc bán vũ khí cho Việt Nam lên lưỡng viện Mỹ.

Sáu ngày sau, tướng Martin Dempsey, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ cũng có chuyến thăm đầu tiên tới Việt Nam, và trong tháng 10 tới đây, Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Phạm Bình Minh cũng sẽ lên đường sang Mỹ để hội đàm với Ngoại trưởng John Kerry. Bộ trưởng Quốc phòng Chuck Hagel dự kiến cũng sẽ tới thăm Việt Nam vào cuối năm nay.

Hai giám đốc cấp cao trong ngành sản xuất vũ khí của Mỹ cho hay họ kỳ vọng chính phủ Mỹ sẽ sớm dỡ bỏ lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam. Một người nói: “Đã có nhiều cuộc thảo luận về việc cho phép bán vũ khí cho Việt Nam, và đây là một lĩnh vực đầy hứa hẹn đối với chúng tôi”.

Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ đặc trách Đông Á Daniel Russel thì cho rằng vị trí chiến lược của Việt Nam là một lý do để Washington có quan hệ hợp tác tốt hơn với Hà Nội, và việc dỡ bỏ lệnh cấm vận vũ khí “không phải là điều tồi”.


Ông Russel nói: “Chúng tôi sẽ xem xét vì chính lợi ích của mình việc giúp đỡ các quốc gia như Việt Nam phát triển mối quan tâm về biển (maritime domain awareness) cũng như các khả năng trên biển”.

Phuong Nguyen, một chuyên gia phân tích tại Trung tâm Chiến lược và Nghiên cứu Quốc tế tại Washington (Mỹ) nhận định: “Việt Nam hiểu rằng Trung Quốc sẽ mãi ở trước bậc cửa nhà mình và muốn có một chính sách đối ngoại độc lập”.

Theo Reuters, mặc dù đang trong quá trình hiện đại hóa, song quân đội Việt Nam vẫn còn nhiều hạn chế trong khả năng trinh sát, và điều đó được thể hiện qua việc Trung Quốc ngang nhiên kéo giàn khoan Hải Dương 981 vào vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam hồi tháng 5 vừa qua.

Reuters cho rằng Việt Nam đã xây dựng được một lực lượng răn đe hiệu quả bằng các tàu ngầm Kilo hiện đại mua của Nga, nhưng quân đội Việt Nam vẫn còn khoảng trống khá lớn về khả năng trinh sát, do thám trên không, và máy bay P-3 Orion chính là lựa chọn để lấp khoảng trống đó.


Hiện trên toàn thế giới có 435 chiếc P-3 do hãng Lockheed Martin chế tạo đang hoạt động trong quân đội 21 nước. Hiện hải quân Mỹ đang dần thay thế máy bay P-3 bằng máy bay trinh sát P-8 Poseidon hiện đại hơn do hãng Boeing sản xuất.

Hồi năm ngoái, tờ IHS Janes dẫn lời một quan chức hãng Lockheed Martin cho hay Việt Nam có thể đề xuất mua 6 chiếc P-3 Orion, và đề xuất này của Việt Nam đang nhận được sự ủng hộ ngày càng lớn trong chính phủ Mỹ.

Các quan chức chính phủ Mỹ coi việc mua sắm thiết bị trinh sát biển là sự khởi đầu tốt cho một chương mới trong quan hệ Mỹ-Việt, và “sát thủ săn ngầm” P-3 Orion là “lựa chọn phù hợp” cho sự khởi đầu này.