Hạn chế lớn của “cặp” Trung - Nga

Với chuyến thăm đầu tiên của ông Lý Khắc Cường trên cương vị thủ tướng Trung Quốc, mối quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa Trung Quốc và Nga có được kết quả thiết thực mới và bước phát triển tích cực mới.

Mối quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa Trung Quốc và Nga có được bước phát triển tích cực mới

Gần 50 thoả thuận hợp tác được Nga và Trung Quốc ký kết nhân sự kiện này xác nhận đánh giá chung của cả hai phía là chưa khi nào trong lịch sử, quan hệ hợp tác giữa Nga và Trung Quốc tốt đẹp, tin cậy và hiệu quả như hiện tại.

Dù vậy, hiện vẫn có thể thấy đang tồn tại ba hạn chế lớn trong cặp quan hệ này. Chúng không hẳn cản trở hai bên tiếp tục đẩy mạnh quan hệ hợp tác nhưng khiến cả hai bên gặp không ít khó xử, không thể cùng nhau đi xa được như mong muốn trong quan hệ đối tác chiến lược toàn diện, vẫn không loại trừ được nguy cơ bị bên ngoài phân rẽ.

Trước hết là hạn chế nội sinh từ chính nội dung hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư. Kim ngạch trao đổi thương mại giữa hai nước tăng nhanh chóng nhưng phần lớn ở trong đó lại là bán nguyên vật liệu và nhiên liệu của Nga cho Trung Quốc và bán hàng tiêu dùng thành phẩm của Trung Quốc cho Nga. Cung cách này không thể có tương lai lâu dài và rồi sẽ nhanh chóng từ tác dụng trở thành phản tác dụng đối với cả hai nước. Hợp tác đầu tư lại không được cân bằng khi chủ yếu là Trung Quốc đầu tư vào Nga.

Hạn chế tiếp theo là hiện tại cả Nga lẫn Trung Quốc đều gặp trắc trở trong quan hệ với những đối tác quan trọng mà bên kia, tức là Nga hoặc Trung Quốc, không thể không thúc đẩy quan hệ hợp tác. Ở khu vực Châu Á - Thái Bình Dương, Trung Quốc tăng cường tranh chấp chủ quyền lãnh thổ với một số nước mà Nga lại có lợi ích chiến lược trong việc thúc đẩy quan hệ hợp tác trên nhiều lĩnh vực. Ở Châu Âu, vì chuyện Ukraine mà Nga hiện đang bị Mỹ và EU trừng phạt về kinh tế, tài chính và thương mại trong khi cả Mỹ lẫn EU đều là những đối tác quan trọng của Trung Quốc. Trung Quốc và Nga ủng hộ nhau về chính trị và cùng tăng cường hợp tác nhưng rõ ràng vẫn bị tác động không nhỏ bởi lợi ích của từng bên trong quan hệ riêng với các đối tác quan trọng của mình. Vì thế, cả hai buộc phải khôn khéo và thận trọng, lựa chọn bước đi, mức độ và thời điểm chứ không phải muốn thế nào cũng được.

Hạn chế thứ ba là tác động của chính những vướng mắc chưa được khắc phục trong quan hệ của từng bên với các đối tác khác. Một khi Nga bị Mỹ và EU áp dụng những biện pháp trừng phạt về kinh tế, tài chính và thương mại, bất kể chính phủ Nga và Trung Quốc có ý chí chính trị như thế nào thì giới kinh tế ở hai nước vẫn có những nghi ngại không nhỏ. Giới kinh tế Trung Quốc tránh nguy cơ bị vạ lây nên sẽ tìm kiếm đối tác hợp tác ở nơi khác và giới kinh tế Nga cũng buộc phải vươn tới những thị trường khác nữa ngoài Trung Quốc. Như thế, những tiềm năng sẵn có không được khai thác và tận dụng. Rõ ràng là chỉ tốt đẹp không thôi chưa đủ để quan hệ hợp tác giữa các quốc gia bền chặt và hiệu quả thiết thực dài lâu.